Είναι βράδυ στο Λονδίνο, 3 Δεκεμβρίου του 1992. Στο γραφείο της Vodafone, τα φώτα δεν έχουν σβήσει. Στην οθόνη ενός υπολογιστή, ο μηχανικός Neil Papworth πληκτρολογεί κάτι που μοιάζει ασήμαντο. Δύο μόνο λέξεις.
Δεν υπάρχει πρόθεση για ιστορία, για σημαδιακή στιγμή ή για τεχνολογική επανάσταση. Υπάρχει μόνο μια απλή δοκιμή: να δουν οι τεχνικοί αν το δίκτυο μπορεί να στείλει έναν σύντομο γραπτό χαρακτήρα από έναν υπολογιστή σε ένα κινητό τηλέφωνο.
Ο Papworth πατά το κουμπί της αποστολής. Και εκείνη τη στιγμή, σε ένα κινητό Orbitel 901 που κρατά ο Richard Jarvis, διευθυντής της Vodafone, εμφανίζεται το πρώτο SMS στην ιστορία: «Merry Christmas» (Καλά Χριστούγεννα).
Κανείς από τους δύο δεν το καταλαβαίνει ακόμη, όμως αυτή η απλή φράση ανοίγει μια νέα εποχή στην ανθρώπινη επικοινωνία. Το SMS γεννιέται.
Η ιδέα που προϋπάρχει, αλλά κανείς δεν κάνει πράξη
Ο κόσμος του 1992 δεν είναι έτοιμος για instant messaging. Τα κινητά είναι ογκώδη, ακριβά και χρησιμοποιούνται κυρίως από στελέχη και επαγγελματίες. Η αποστολή δεδομένων θεωρείται πολυτέλεια. Και όμως, η ιδέα του σύντομου γραπτού μηνύματος δεν είναι καινούργια.
Πάμε πίσω, στο 1984. Σε μια συζήτηση για το μέλλον των τηλεπικοινωνιών, ο Matti Makkonen, ένας Φινλανδός οραματιστής του κλάδου, μιλά για μια νέα έννοια: σύντομα, γραπτά μηνύματα που θα μπορούν να στέλνονται μέσω δικτύων κινητής τηλεφωνίας. Δεν κατοχυρώνει ποτέ την πατέντα. Δεν φτιάχνει ο ίδιος την τεχνολογία. Ρίχνει όμως τον σπόρο.
Ο Makkonen δεν βλέπει τον εαυτό του ως «πατέρα του SMS». Αλλά η ιστορία τον βλέπει έτσι. Η δική του σύλληψη γίνεται το θεμέλιο αυτού που σήμερα θεωρούμε αυτονόητο: την άμεση, σύντομη, γραπτή επικοινωνία.
Από τον υπολογιστή στο κινητό
Όταν ο Papworth στέλνει το διάσημο «Merry Christmas», χρησιμοποιεί έναν υπολογιστή. Όχι κινητό. Γιατί τα κινητά του 1992 δεν μπορούν να πληκτρολογήσουν SMS. Μπορούν μόνο να τα δεχθούν.
Η Vodafone θελει απλώς να δοκιμάσει ένα νέο feature στο δίκτυό της. Και επιλέγει τον Jarvis — έναν άνθρωπο που δεν φαντάζεται ότι γίνεται κομμάτι μιας τεχνολογικής επανάστασης.
Το Orbitel 901, συσκευή σχεδόν άγνωστη πια, γίνεται ο παραλήπτης που γράφει το όνομά του στη βιομηχανική ιστορία. Και το δίκτυο GSM αποδεικνύεται ικανό να κάνει αυτό που κανείς μέχρι τότε δεν είχε επιχειρήσει: να μεταφέρει μικρά πακέτα δεδομένων στον αέρα, πάνω από μια υποδομή χτισμένη για φωνή.
Το SMS γεννιέται σιωπηλά, χωρίς θόρυβο, χωρίς ανακοινώσεις, χωρίς την αίσθηση ότι ανοίγει μια πόρτα σε μια νέα εποχή.
Η μεγάλη αλλαγή έρχεται το 1993 — χάρη στη Nokia
Το 1992 το SMS ακόμη δεν μπορεί να εξαπλωθεί. Κανένα κινητό δεν προσφέρει πληκτρολόγηση κειμένου.
Αυτό αλλάζει το 1993, όταν η Nokia παρουσιάζει το πρώτο μοντέλο που επιτρέπει στους χρήστες να γράφουν και να στέλνουν SMS. Η φινλανδική εταιρεία καταλαβαίνει κάτι που οι υπόλοιποι δεν βλέπουν: ότι η αληθινή δύναμη της κινητής τηλεφωνίας δεν βρίσκεται μόνο στη φωνή, αλλά στη γραφή — στον τρόπο που οι άνθρωποι μοιράζονται σκέψεις, στιγμές, συναισθήματα.
Μέσα σε λίγα χρόνια, το SMS γίνεται παγκόσμιο φαινόμενο. Δημιουργεί νέα γλώσσα, νέους κώδικες, νέες συντομογραφίες.
Γίνεται εργαλείο για ερωτικές εξομολογήσεις, για πολιτική οργάνωση, για ειδοποιήσεις τράπεζας, για ραντεβού, για συγγνώμες, για «τι κάνεις;».
- Το 2000 στέλνονται 17 δισεκατομμύρια SMS.
- Το 2010 ο αριθμός ξεπερνά τα 6 τρισεκατομμύρια.
Μια ολόκηρη εποχή γράφει την ιστορία της μέσα σε 160 χαρακτήρες.
Από το SMS στο σήμερα — το αποτύπωμα μιας φράσης
Σήμερα ζούμε με WhatsApp, Viber, iMessage, Signal, Instagram DMs. Η γραπτή επικοινωνία έχει γίνει συνεχής, ζωντανή, multimedia. Αλλά το θεμέλιο παραμένει το ίδιο: η ανάγκη να στείλουμε ένα μήνυμα γρήγορα, άμεσα, αθόρυβα.
Το πρώτο SMS είναι η στιγμή μηδέν αυτής της κουλτούρας. Είναι το μικρό βήμα που αποδεικνύει ότι η γραφή μπορεί να ταξιδεύει ασύρματα.
Ότι οι λέξεις μπορούν να περνούν από συσκευή σε συσκευή χωρίς καλώδια. Ότι η επικοινωνία μπορεί να γίνει πιο προσωπική, πιο σύντομη, πιο στιγμιαία.
Και ίσως γι’ αυτό το «Merry Christmas» παραμένει εμβληματικό. Γιατί δεν είναι απλώς μία ευχή. Είναι η πρώτη σπίθα μιας νέας εποχής – της εποχής, στην οποία τα μηνύματα γράφουν την καθημερινότητά μας.
Και το μέλλον;
Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει ξανά τον τρόπο που επικοινωνούμε, το πρώτο SMS μας θυμίζει κάτι απλό: κάθε τεχνολογική επανάσταση ξεκινά με μια λέξη, μια ανάγκη, μια δοκιμή που μοιάζει ασήμαντη.
Ακόμη κι όταν γράφεται σε έναν υπολογιστή, για να εμφανιστεί σε ένα ταπεινό Orbitel, ένα απόγευμα του 1992.