Είναι φορές που οι ξεχασμένοι νεκροί βγάζουν φωνή και ζητούν δικαίωμα στη μνήμη. Έτσι, τελείως τυχαία και ανεξήγητα, στα 2019, τα λείψανα του Ταγματάρχη Χωροφυλακής  Φίτσιου Δημήτριου του Χαραλάμπους, που αναπαύονταν σιωπηλά και ξεχασμένα στο οστεοφυλάκιο του Α. Γεωργίου Σπάρτης, μέσα σ’ ένα παλαιό, μαύρο, ξύλινο νεκροκούτι, απαίτησαν, επιτακτικά, να ανασυρθούν από τη λήθη και να ειπωθεί η ιστορία τους.

Με μοναδικό οδηγό το όνομα «Ταγματάρχης Χωροφυλακής  Δημ. Φίτσιος» έκανα μια δύσκολη κι επίπονη έρευνα, η οποία κατέληξε σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στον τοπικό τύπο, το 2019,  με τίτλο: 

«ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ

Ταγματάρχης Χωροφυλακής Δημ. Φίτσιος 

Η ιστορία ήταν πραγματικά συγκλονιστική:  Στις 13 Απριλίου 1948, το πρωί ,  μια φάλαγγα  αυτοκινήτων ξεκίνησε από την Σπάρτη για την Τρίπολη. Εποχή αποκορύφωσης του Εμφυλίου ήταν και για την προστασία της φάλαγγας είχε διατεθεί ολόκληρη η δύναμη του 2ου Μηχανοκινήτου Λόχου Χωροφυλακής Σπάρτης. Στο 35ο χιλιόμετρο του δημόσιου δρόμου Σπάρτης - Τρίπολης (στη θέση Κοκκινόλουτσα Αλεποχωρίου), ένα αυτοκίνητο του Λόχου προσέκρουσε σε νάρκη με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο Διοικητής του Λόχου Μοίραρχος Παναγιωτόπουλος Γεώργιος του Κων/νου, γεννημένος στα 1904, και να τραυματισθούν τρεις χωροφύλακες.

Ο διοικητής Χωροφυλακής Σπάρτης, Ταγματάρχης Φίτσιος Δημήτριος του Χαραλάμπους που βρισκόταν στο γραφείο της Διοίκησης Χωροφυλακής, κοντά στις φυλακές, έτρεξε να δει τι συμβαίνει και, αδιαφορώντας για τη δική του ασφάλεια, μπήκε μπροστά στους εξαγριωμένους χωροφύλακες υφισταμένους του, προσπαθώντας να τους κατευνάσει, να αποτρέψει την εισβολή και να προστατεύσει τους ανυπεράσπιστους κρατουμένους. Δέχτηκε όμως ΚΑΙ αυτός έναν πυροβολισμό και έπεσε νεκρός μαζί με  26  κρατουμένους και 5 τραυματίες.

Ο Ταγματάρχης Χωροφυλακής Φίτσιος Δημήτριος του Χαραλάμπους, που η μοίρα τον κατέταξε, χωρίς να τον ρωτήσει, στην μια από τις δυο αντιμαχόμενες πλευρές του Εμφυλίου, πρόταξε, την ώρα της μεγάλης ευθύνης, το Ανθρώπινο Μεγαλείο, και, γυρεύοντας να υπερασπίσει τους  ιδεολογικούς «αντιπάλους»  του που κινδύνευαν, έδωσε ως αντίτιμο, ό,τι πιο ακριβό είχε, την ίδια του τη ζωή. Τη στιγμή εκείνη ο Ταγματάρχης Χωροφυλακής Δημήτριος Φίτσιος, δεν ήταν ούτε χωροφύλακας, ούτε αξιωματικός, ούτε εκπρόσωπος του κράτους, ούτε εθνικόφρονας … παρά αυτός που ήθελε ο ίδιος να είναι, δηλαδή … ΑΝΘΡΩΠΟΣ .

 Όπως έγραψε κάποτε ο Ν. Καζαντζάκης: 

«Έμεινε …ορθός  … άνθρωπος στο ύψος του ανθρώπου» .

Το τραγικό αυτό γεγονός, υποβαθμίστηκε και «κουκουλώθηκε» μέσα στη δίνη του αδελφοκτόνου Εμφυλίου, κανείς ΔΕΝ τιμωρήθηκε, ο ηρωικός και αλτρουιστής Ταγματάρχης Χωροφυλακής Φίτσιος Δημήτριος του Χαραλάμπους τάφηκε (προφανώς μόνος κι έρημος  και με συνοπτικές διαδικασίες)  στο νεκροταφείο του Α. Γεωργίου Σπάρτης. Όταν πέρασαν τα χρόνια, έγινε μια τυπική ανακομιδή των οστών του, τοποθετήθηκαν σε ένα κουτί με το όνομά του απ’ έξω (χωρίς καμιά άλλη πληροφορία) και έμειναν στο σκοτάδι του οστεοφυλακίου, χωρίς κερί και χωρίς λιβάνι, στα «αζήτητα», πάνω από 70 χρόνια!!!

Δυστυχώς, η τότε έρευνά μου ΔΕΝ μπόρεσε να βρει περισσότερα στοιχεία για τον Άνθρωπο, Ταγματάρχη Χωροφυλακής Φίτσιο Δημήτριο του Χαραλάμπους και πάντα είχα ένα έλλειμμα και ένα αγκάθι στην καρδιά, που με τριβέλιζε. Όμως, φαίνεται πως η ψυχή του αδικοχαμένου Ταγματάρχη δεν ησύχαζε και «σχεδίαζε» να βγει από τα σκοτάδια, να έρθει στο φως,  και να επιστρέψει στον τόπο που γεννήθηκε, για να αναπαυθεί:

Έτσι, λοιπόν, έλαβα στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο, στις 18 Φεβρουαρίου 2025 ένα μήνυμα, υπογεγραμμένο από τον Χαράλαμπο Ιωάννου Φίτσιο, ο οποίος μου έγραφε τα παρακάτω  συγκλονιστικά λόγια, σε ένα υπέροχο κείμενο με μηνύματα αδελφοσύνης, ομόνοιας, πέρα και πάνω από πολιτικά πάθη και κομματικές σκοπιμότητες:

«Αγαπητέ κύριε Βαγγέλη Μητράκο,

Με συγκίνηση διάβασα στο διαδίκτυο το άρθρο σας για τον Ταγματάρχη Χωροφυλακής Δημήτριο Φίτσιο, που δολοφονήθηκε στις 13 Απριλίου 1948 στη Σπάρτη, εκτελώντας το καθήκον του, υπερασπιζόμενος την ζωή πολιτικών και ιδεολογικών του αντιπάλων, στα μαύρα εκείνα χρόνια του εμφύλιου σπαραγμού. Ήταν αδελφός του πατέρα μου Γιάννη, ανύπαντρος και φυσικά χωρίς απογόνους. Ευχαριστώ για τα τιμητικά σας λόγια ειδικά στην τελευταία παράγραφο του κειμένου. Ανάλογα σχόλια έχουν διατυπωθεί και από την κόρη του δολοφονηθέντος ΕΑΜίτη Σωτήρη Πέτρουλα στο βιβλίο της «πού ’ναι η μάνα σου μωρή;».

Δυστυχώς, αγαπητέ κύριε Μητράκο, ο μεγαλύτερος εχθρός των Ελλήνων είναι ο εαυτός μας. Όπως επισημαίνετε, σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας μας επικρατεί η μισαλλοδοξία, ο διχασμός, η διχόνοια με το χρυσό της σκήπτρο και χάνουμε ό,τι έχουμε κερδίσει, ως τότε, με μεγάλες θυσίες. 

Την 4ετία 1945-49 ενώ οι λοιποί λαοί της ηπείρου μας επιδίδονταν στη επούλωση των πληγών του προηγηθέντος πολέμου, ανοικοδομώντας τις χώρες τους, εμείς βαλθήκαμε να αλληλοσφαγούμε σ’ έναν αδελφοκτόνο πόλεμο που κατέστρεφε ό,τι είχε απομείνει όρθιο. 

Αλλά και επί 10ετίες μετά, τα εμφύλια πάθη καθόριζαν τις ζωές μας, διώκοντας τους ηττημένους με φυλακίσεις, εξορίες, πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων και 30.000 ανθρώπους πολιτικούς πρόσφυγες στις χώρες του ανατολικού μπλοκ ,  ενώ, από την άλλη μεριά, η ηγεσία των ηττημένων απειλούσε  με «τα όπλα παραπόδα».

Η οικογένειά μου είναι τυπικό δείγμα της εποχής, αφού ο άλλος αδελφός του πατέρα μου, ο Κώστας Φίτσιος, λοχαγός του ΔΣΕ, πατέρας 4 παιδιών, σφαγιάσθηκε κατά τραγική σύμπτωση, την ίδια εβδομάδα, 15- 20 Απριλίου 1948, στις βόρειες παρυφές της Πάρνηθας, σε μάχη εναντίον του Εθνικού Στρατού και ομάδος ατάκτων ΜΑΥδων.

Τους τιμούμε όλους στο μνημείο πεσόντων εμφυλίου πολέμου που έχει ανεγερθεί στην Υπάτη, χωρίς διάκριση προέλευσης εκάστου από τον ΔΣΕ ή τον ΕΣ όπως πρέπει, προκειμένου να αμβλυνθούν τα πάθη και να μην ξανασυμβούν παρόμοια γεγονότα.

Με ιδιαίτερη τιμή

Χαράλαμπος Ιωάννου Φίτσιος-Υπάτη Φθιώτιδος»

Τέσσερις μέρες αργότερα, 22 Φεβρουαρίου 2025, ο ανιψιός του Ταγματάρχη Χωροφυλακής Φίτσιου Δημητρίου του Χαραλάμπους μου έστειλε ένα ακόμα συγκλονιστικό κείμενο που φώτιζε τη ζωή του θείου του αλλά και την τραγική μοίρα της οικογένειας ΦΙΤΣΙΟΥ, η οποία έδωσε θύματα ΚΑΙ στη μια ΚΑΙ στην άλλη πλευρά του Εμφυλίου:

«Καλημέρα σας κύριε Μητράκο,

Ο θείος Δημήτριος Φίτσιος είχε καταγωγή από την κωμόπολη Υπάτη όπου ζούσε όλη η οικογένεια του παππού μου Χαράλαμπου, αποτελούμενη από τον ίδιο τον παππού και τους γιούς του Δημήτριο, Κώστα, Βασίλη και Γιάννη. 

Ο Βασίλης πέθανε σε εφηβική ηλικία, ο Δημήτριος κατετάγη στην Χωροφυλακή και οι λοιποί αδελφοί έμειναν στην Υπάτη. 

Πολλά βιογραφικά στοιχεία δεν έχω, δυστυχώς, για τον θείο μου Ταγματάρχη Χωροφυλακής Δημήτριο  Φίτσιο.

Ήταν ετεροθαλής αδελφός του πατέρα μου, που ήταν 14 χρόνια μεγαλύτερος και πέθανε σχετικά νέος, 59 ετών. Από αφηγήσεις του πατέρα μου θυμάμαι πώς συνέβη να πάει στην Χωροφυλακή: 

Σκάβαν το αμπέλι και ο παππούς θα έφερνε ψωμί και προσφάι το μεσημέρι. Όμως, είδε κάποιο συνταρακτικό νέο στην εφημερίδα, φανατικός αναγνώστης, και πήγε στο αμπέλι με τα νέα αντί φαγητού. Θύμωσε, λοιπόν, ο Δημήτριος, πέταξε την τσάπα και έφυγε να προλάβει την σχετική προθεσμία για να καταταγεί στη Χωροφυλακή. 

Υπηρέτησε στην Θεσσαλία και το 1946, μοίραρχος πια, τοποθετήθηκε στην Αθήνα, Διοικητής στο Τμήμα Νεαπόλεως. 

Εκεί συνέβη και το εξής περιστατικό:

Ένας άλλος πρωτοξάδελφος, Αλέκος Αδάμος, από αδελφή του παππού, δεν ψήφισε στις εκλογές του 1946, υπακούοντας στην κομματική γραμμή του ΚΚΕ  και το κατάστημα που διατηρούσε στη οδό Θεμιστοκλέους, το κάνανε οι αντίπαλοι γυαλιά –καρφιά. Φοβούμενος για την ζωή του πήγε για προστασία στον ξάδελφο Δημήτρη Φίτσιο που ήταν Διοικητής στη Νεάπολη. 

Εκείνος αφού τον επέπληξε του είπε: 

« Όπως τα κατάφερες, βγάλτα πέρα μόνος  σου τώρα».

 Όταν όμως ο Αλέκος έφθασε στην πόρτα εξόδου, απελπισμένος, του φώναξε ο Δημήτρης: 

«Γύρνα πίσω, ρε χαντακωμένε, έλα δω,  πάρε ένα χαρτί από γιατρό ότι ήσουν άρρωστος και φέρ’το σε 5 μέρες και θα τακτοποιηθεί. Εξαφανίσου τώρα». 

Κάτι τέτοια συγκράτησα από αφηγήσεις αυτού του είδους, γιατί στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν, ο αγώνας επιβίωσης είχε προτεραιότητα στα ενδιαφέροντά μας.

Έχω τρεις φωτογραφίες του θείου μου του Δημήτρη, τις οποίες θα  ψάξω να βρω. Επίσης έχω μια επωμίδα μοιράρχου με τα τρία αστέρια και το ρολόγι του, ένα zenith  του 1904.

Έχω έλθει στην Σπάρτη γύρω στο 1980. Με υπόδειξη ενός καφετζή γεράκου που τον θυμότανε, γιατί τον είχε απαλλάξει από κάποια παράβαση που του είχαν καταλογίσει, βρήκα την παλιά φυλακή, ένα μακρόστενο κτίριο μπροστά στο οποίο είχε δολοφονηθεί. Δεν πήγα όμως στο κοιμητήριο μη φανταζόμενος ότι υπήρχε τάφος με το όνομά του. 

Χωρίς άλλο θα έλθω στη Σπάρτη και θα γίνουν όλα όπως πρέπει.

Αγαπητέ μου φίλε σε ευχαριστώ για όλη σου την προσπάθεια και το ενδιαφέρον. Έχει πλημμυρίσει η καρδιά μου από συγκίνηση. Θα σε ενημερώσω για ό,τι βρω και για την μελλοντική μας συνάντηση.

Έχεις φυσικά την άδειά μου να δημοσιεύσεις ό, τι θέλεις, και ζητώ την δική σου για να τα δημοσιεύσω στο περιοδικό μας.

Σου σφίγγω το χέρι.

Χ. Φίτσιος»

Τέλος, η ιστορία του Ταγματάρχη Χωροφυλακής Φίτσιου Δημήτριου του Χαραλάμπους, από την Υπάτη Φθιώτιδος ολοκληρώθηκε, όταν, στις 18 Ιουνίου 2025, έλαβα μια παλιά φωτογραφία του από τον ανιψιό του Χαράλαμπο Φίτσιο  καθώς και μια ακόμα  φωτογραφία με τον Πολεμικό Σταυρό που του απενεμήθη στα 1946 για τις υπηρεσίες που προσέφερε στην Πατρίδα κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-41:

«ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΔΙΑ ΤΟΥ ΑΠΟ 9-4-1946  Β. ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ

ΑΠΕΝΕΜΗΘΗ ΕΙΣ ΤΟΝ Μοίραρχον Φίτσιον Δημήτριον του Χαραλάμπους

Ο ΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Γ΄ΤΑΞΕΩΣ

Διότι υπηρετών κατά την διάρκειαν του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-1941 ω; Διοικητής Υπηρεσίας εν Θεσσαλία και εις πόλεις υποστάσας εχθρικάς πολεμικάς ενεργείας επεδείξατο εξαιρετικήν ικανότητα, δραστηριότητα, τόλμην και αυτοθυσίαν, επιτελέσας ούτω εν τω κύκλω της αρμοδιότητός του ιδιαζόντως εξαιρετικής σπουδαιότητος υπηρεσίας προς τήρησιν της Δημοσίας Ασφαλείας και της Εννόμου Τάξεως.

                                                                                     9 Απριλίου 1946

                                                                                                  Ο

                                                                        Επί της Δημοσίας Τάξεως Υπουργός

                                                                                            Ι. Θεοτόκης

Με τον θαυμαστό αυτό τρόπο, το παράθυρο της μνήμης του ηρωικού Ταγματάρχη που παρέμενε ερμητικά κλειστό, άνοιξε διάπλατα στο φως, όχι μόνο για να γίνει γνωστή μια ιστορία ζωής, αλλά και για να έρθουν στο προσκήνιο τα κρυμμένα σε ένα οστεοφυλάκιο μηνύματα ομόνοιας, αγάπης, αφοσίωσης στο καθήκον και αδελφοσύνης, που τόσο έχουμε ανάγκη στους καιρούς που ζούμε ως Άνθρωποι και ως Έλληνες.

Και κάτι ακόμα: Όταν κάποιος θέλει να μάθει ιστορία και να διδαχθεί απ’ αυτήν, καλό θα είναι να βγάζει από τα μάτια του τα χρωματιστά γυαλιά που του έχει δώσει η «Ιδεολογία» (όποια κι αν είναι αυτή) και να κοιτάξει όχι μόνο στην πλευρά που έχει επιλέξει να ανήκει αλλά, κυρίως, στην άλλη πλευρά, την απέναντι. Εκεί, συνήθως, θα βρει τα μεγάλα και αξεπέραστα παραδείγματα, εκεί θα ακούσει τα πιο ηχηρά και αληθινά μηνύματα και θα καταλάβει πως αντί δυο άνθρωποι να περπατάνε με τα όπλα στα χέρια ο ένας στη μια όχθη του ποταμού και ό άλλος στην άλλη, θα ήταν καλύτερο να ρίξουν τα όπλα, να αδερφώσουνε στη μέση στο ποτάμι και να βαδίσουνε μαζί προς τον ήλιο. 

Αυτό φωνάζει από τον άλλο κόσμο και ο Ταγματάρχης Χωροφυλακής Δημήτριος Φίτσιος. «Ο έχων ώτα ακούειν, ακουέτω»!

Και τώρα δεν μένει άλλο για τον νεκρό, παρά να έρθουν κάποια στιγμή οι δικοί του, συγκεκριμένα ο ανιψιός του Χαράλαμπος Φίτσιος, για να παραλάβει τα σεπτά λείψανά του θείου του από τη Σπάρτη, ύστερα από εβδομήντα τόσα χρόνια, και να τα μεταφέρει εκεί, στην Υπάτη της Φθιώτιδας, στον τόπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε, στον τόπο που έζησε, χάρηκε, αγάπησε, έκλαψε και έκανε όνειρα, εκεί που τον αγκάλιασαν μάνα, πατέρας κι αδέρφια, εκεί που γνώρισε τους πρώτους φίλους και έπαιξε μαζί τους, στον τόπο που πότισε με τον τίμιο ιδρώτα του καλλιεργώντας τη γη, εκεί που η αγάπη του για τον άνθρωπο και μόνο τον ώθησε να υπηρετήσει στην Ελληνική Χωροφυλακή, χωρίς να γνωρίζει πως αυτή του η απόφαση θα τον οδηγούσε στο θάνατο, εδώ στη Σπάρτη, ένα απόγευμα του 1948, τότε που έβαλε το στήθος του ασπίδα για να σώσει τη ζωή ανθρώπων, πολιτικών του αντιπάλων, μέσα στη φοβερή καταιγίδα του Εμφυλίου.

Ας είναι η Ψυχή του αναπαυμένη στους Ουρανούς και η Μνήμη του αιώνια εδώ στη Γη. Ας τιμηθεί, επιτέλους, όπως του πρέπει, από εκείνους που πρέπει.

Κι ας καμαρώνει η Πατρίδα του η Υπάτη της Φθιώτιδας, που γέννησε ένα τέτοιο άξιο τέκνο. Μαζί ας καμαρώνουν και ας σεμνύνονται και τα μέλη της οικογένειάς του, όσα ζουν ακόμα, που ευτύχησαν να έχουν έναν τέτοιον πρόγονο, έστω κι αν αυτή η ευτυχία φύτρωσε πάνω στην πίκρα του μίσους και του θανάτου. Ίσως είναι γι’ αυτό που οι καρποί της είναι γλυκείς.

«Ο θάνατος τριγυρνάει το νου μου σήμερα

και μοιάζει με τη λαχτάρα του ανθρώπου για το σπίτι του

ύστερα από πολλά χρόνια αιχμαλωσία».

Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ- Οι Αδελφοφάδες

Σπάρτη 1-7-2025

Βαγγέλης Μητράκος