Όλοι γνωρίζουμε ότι το Πάσχα είναι κινητή γιορτή αλλά πιθανόν δεν γνωρίζουμε τον ακριβή λογο  και από πού προέρχεται το όνομά του.

Σύμφωνα με την ιστορία, ο Εβραίοι γιόρταζαν το πέρασμα από την Ερυθρά θάλασσα με επικεφαλής τον Μωυσή την 14η μέρα του μήνα Νισάν, δηλαδή ανήμερα της πρώτης εαρινής πανσελήνου. Οι πρώτοι Χριστιανοί συνήθιζαν να γιορτάζουν το Πάσχα μαζί με τους Εβραίους, ωστόσο αργότερα θέλοντας να το συνδέσουν με την αναστάσιμη ημέρα, την Κυριακή, αποφάσισαν να το γιορτάζουν την πρώτη Κυριακή μετά την ανοιξιάτικη πανσέληνο ούτως ώστε να μην συμπίπτει με το εβραϊκό.

Το Πέσαχ ή Πάσχα

Ειδικότερα, το «Πέσαχ», όπως αποκαλείται στα εβραϊκά, σημαίνει «πέρασμα» και σηματοδότησε την «Έξοδο» των Εβραίων από την Αίγυπτο, υπό την καθοδήγηση του προφήτη Μωυσή. Για τους χριστιανούς, το Πάσχα είναι ταυτόσημο με τη θυσία και την ανάσταση του Χριστού, την υπέρτατη στιγμή της χριστιανοσύνης. Συμβολίζει, δηλαδή, το «πέρασμα» από τη θνητή ζωή και τον θάνατο στη Βασιλεία των Ουρανών.

Σύμφωνα με τον ιστότοπο theatlantic.com, στα πρώιμα χριστιανικά χρόνια, οι χριστιανοί χρησιμοποιούσαν το εβραϊκό ημερολόγιο ως αναφορά για τις γιορτές τους, κάτι που άλλαξε με την Πρώτη Σύνοδο της Νίκαιας, το 325 μΧ, οπότε η Εκκλησία αποφάσισε να ορίσει δική της ημερομηνία για το Πάσχα, ανεξάρτητα από τους Εβραίους. Σήμερα, οι περισσότερες χριστιανικές κοινότητες γιορτάζουν το Πάσχα την πρώτη Κυριακή έπειτα από την πρώτη πανσέληνο, μετά τις 21 Μαρτίου. Αυτή η πανσέληνος δεν συμπίπτει πάντα με εκείνη των Εβραίων και εδώ προκύπτει το δεύτερο ζήτημα

Η αναντιστοιχία στα δύο ημερολόγια συμβαίνει επειδή ένα σεληνιακό έτος δεν έχει την ίδια διάρκεια με ένα ηλιακό. Στην πραγματικότητα, τίποτα δεν έχει την ίδια διάρκεια με ένα ηλιακό έτος, καθώς ούτε όλα τα ηλιακά έτη έχουν την ίδια διάρκεια μεταξύ τους. Αυτό αποτελεί πρόκληση όχι μόνο για τα δύο θρησκευτικά ημερολόγια, αλλά και για κάθε ανθρώπινη προσπάθεια χρονικού ελέγχου στη Γη.

Όπως εξηγεί ο Benjamin Dreyfus, καθηγητής Φυσικής, το ημερολόγιο των Εβραίων χρησιμοποιεί τους σεληνιακούς μήνες, οι οποίοι έχουν διάρκεια 29 ή 30 ημέρες ο καθένας. Έστω ότι έχουμε 12 τέτοιους μήνες, αυτό μας κάνει 354 ημέρες τον χρόνο. Δηλαδή, περίπου 11 ημέρες διαφορά με ένα ηλιακό έτος, το οποίο έχει περίπου 365 ημέρες. Αν το εβραϊκό ημερολόγιο συγχρονιστεί με των χριστιανών, αυτό σημαίνει ότι οι Εβραίοι θα πρέπει να παραβούν τη βιβλική εντολή που θέλει το Πάσχα να γιορτάζεται την άνοιξη. Η διαφορά αυτή επιλύεται με την περιοδική προσθήκη ενός επιπλέον μήνα στο εβραϊκό ημερολόγιο.

Για την ακρίβεια, ο «έξτρα» μήνας «Adar II», όπως ονομάζεται, συμβαίνει σε μια επαναλαμβανόμενη περίοδο 19 ετών συνολικά επτά φορές και ειδικότερα τον τρίτο, έκτο, όγδοο, ενδέκατο, δέκατο τέταρτο, δέκατο έβδομο και δέκατο ένατο χρόνο. Δεν πρόκειται, βέβαια, για έναν «ιδανικό μηχανισμό» καθώς όπως εξηγεί ο καθηγητής Dreyfus το εβραϊκό ημερολόγιο «ξεφεύγει» κατά μία ημέρα κάθε περίπου 200 χρόνια και μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί τρόπος να διορθωθεί αυτό. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μέχρι σήμερα, το Πάσχα των Εβραίων πέφτει ένα μήνα αργότερα από το Πάσχα των Χριστιανών τρεις φορές σε κάθε κύκλο των 19 ετών.

Ανεξάρτητα από τις διαφορές και τις συγκλίσεις όλων των ημερολογίων, υπάρχουν κάποιες σταθερές που δεν «παραβιάζονται». Για παράδειγμα, η πρώτη νύχτα του εβραϊκού Πάσχα δεν μπορεί ποτέ να συμπέσει με τη Μεγάλη Πέμπτη των χριστιανών κι αυτό γιατί το «Πέσαχ» δεν μπορεί να ξεκινήσει ημέρα Πέμπτη κατά την παράδοση, για κανένα λόγο κι αυτό γιατί θα έβγαζε «εκπρόθεσμες» άλλες μεγάλες εβραϊκές γιορτές.

Πώς υπολογίζεται η ημερομηνία του Πάσχα

Η απόφαση για τις ημερομηνίες εορτασμού του Πάσχα λήφθηκε, όπως αναφέρουμε παραπάνω, στην πρώτη Οικουμενική Σύνοδο που έγινε το 325μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας.

Συγκεκριμένα αποφασίστηκε το εξής: Το Πάσχα γιορτάζεται κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο που γίνεται μετά την εαρινή ισημερία, δηλαδή μετά την 21η Μαρτίου (με το παλαιό ημερολόγιο), εκτός αν η πανσέληνος τυγχάνει να γίνει Κυριακή, οπότε μεταφέρεται την επόμενη Κυριακή.

Η πρώτη μέρα της Σελήνης τοποθετείται στο διάστημα μεταξύ της 8ης Μαρτίου και της 5ης Απριλίου. Επομένως, δεδομένου ότι η περιστροφή της σελήνης γύρω από τη Γη διαρκεί περίπου 28 μέρες, έχουμε πανσέληνο στο μέσο του κύκλου δηλαδή την 14η μέρα.

Αυτό σημαίνει, όπως μεταδίδει το coolweb.gr, ότι το Πάσχα μπορεί να πέσει στο διάστημα μεταξύ 22ας Μαρτίου και 25ης Απριλίου. Σημειώστε ότι οι παραπάνω ημερομηνίες αφορούν το παλαιό ημερολόγιο. Άρα αν προσθέσουμε τις 13 μέρες που είναι η διαφορά παλιού και νέου ημερολογίου, βρίσκουμε ότι το Ορθόδοξο Πάσχα θα «πέφτει» πάντα από 4 Απριλίου ως 8 Μαΐου.