Κάθε περίοδος της ζωής μας είναι ένας κύκλος, που αργά ή γρήγορα ολοκληρώνεται. Αρκετούς από αυτούς δε τους διαλέγουμε, απλά προκύπτουν και άλλοι πάλι κλείνουν τόσο γρήγορα, πριν καν προλάβουμε να τους αντιληφθούμε. Ωστόσο, ήταν ένας διαφορετικός κύκλος από αυτόν που γνώρισα στον πρότερο υπηρεσιακό μου βίο, καθώς άνοιξε με την ιδιότητα του γραμματέα του εκκλησιαστικού συμβουλίου. Όλα ξεκίνησαν μετά το πέρας μιας λατρευτικής πράξης που πραγματοποιήθηκε στην Απιδιά στις 2/6/2017, όταν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευστάθιος, μου ζήτησε να αναλάβω προσωπικά το εγχείρημα της χρηματοδότησης της εγκριθείσας μελέτης από το έτος 2011, προκειμένου να συντηρηθεί και να αποκατασταθεί ο λειτουργικός Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, (μνημείο 5ου αιώνα), καθώς οι μέχρι τότε προσπάθειες, είχαν αποβεί άκαρπες. Δίχως να επεκταθώ σε λεπτομέρειες που λίγο πολύ είναι γνωστές σχεδόν σε όλους, το εκκλησιαστικό συμβούλιο κατάφερε να ανταποκριθεί μόνο του σε κάθε υπηρεσιακό αίτημα, να ενεργήσει και να απαντήσει όπου χρειαζόταν, φέροντας το θέμα ακόμη και στο κοινοβούλιο. Με άψογο σχεδιασμό και τεκμηριωμένα στοιχεία από ελληνικές και ξένες βιβλιογραφίες, αναδείξαμε την εξέχουσα θέση του μνημείου στον ελλαδικό χώρο και μέσα από τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν στον ναό (δομικά, οικοδομικά, λειτουργικά, κ.λ.π.), προσπαθήσαμε να πείσουμε τις αρμόδιες αρχές, για την ανάγκη προτεραιοποίησης της ένταξης του έργου. Στις 10 Ιουλίου 2019, ο ναός εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Πελοπόννησος 2014 - 2020» του ΕΣΠΑ, με προϋπολογισμό ύψους 1.035.400,00 ευρώ και παραδίδετε προς λατρευτική χρήση στις 13 Αυγούστου 2023, ημέρα τέλεσης της ακολουθίας των Θυρανοιξίων. Λίγο πριν το πέρας της θητείας μου, κι αφού είχε δρομολογηθεί η διαδικασία προκήρυξης επιλογής ανάδοχου για την κατασκευή του έργου (Νοέμβριος 2019), ενημερώνω ιεραρχικά τον Μητροπολίτη ότι δεν θα συνεχίσω ως εκκλησιαστικός σύμβουλος κατά την τριετία 2020 - 2022, καθώς αδυνατούσα να παρευρίσκομαι μόνιμα στην Απιδιά. Ωστόσο, αποδέχομαι να βοηθήσω το νέο συμβούλιο σε γραμματειακή υποστήριξη, με χρονικό ορίζοντα την ημερομηνία επαναλειτουργίας του μνημείου και μαζί να "τρέξουμε" όλα εκείνα τα θέματα που είχαν τεθεί στο διεκδικητικό πλαίσιο της ενορίας.

 

Γι΄ αυτό το χρονικό διάστημα των έξι ετών και οκτώ μηνών, θα μπορούσα να αναφέρω πολλά, αλλά επιγραμματικά θα επικεντρωθώ σε εκείνα που όλοι μαζί (εκκλησιαστικό συμβούλιο, φορείς και κάτοικοι του χωριού), καταφέραμε να υλοποιήσουμε: α) την ανέγερση του ενοριακού κέντρου νεότητος που δρομολογήθηκε το έτος 2018 και σχεδόν έχει ολοκληρωθεί, προκειμένου να στεγάσει δράσεις πολιτισμού και την εκκλησιαστική ιστορία της ενορίας, β) την απόκτηση χώρου στάθμευσης έξωθι του προαύλιου του Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γ) την ανάδειξη προς ένταξη στα διατηρητέα μνημεία της φύσης, της υπεραιωνόβιας ελιάς της Απιδιάς, ιδιοκτησίας ενοριακού ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου, δ) την χρηματοδότηση της μελέτης συντήρησης του κέλυφους στο έτερο μνημείο της Απιδιάς (Άγιος Βασίλειος), από την Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας, ε) τον καθαρισμό – ανάδειξη του ερειπωμένου ναού της Αγίας Τριάδας, υπό την εποπτεία της ΕΦΑ Λακωνίας, χρηματοδοτούμενο από τον Δήμο Ευρώτα και ιδιώτες, καθώς και την εκπόνηση μελέτης εργασιών με δαπάνη της ενορίας, στ) την λήψη στερεωτικών μέτρων προστασίας παλαίτυπων εκκλησιαστικών βιβλίων, από την ΕΦΑ Λακωνίας, ζ) την συντήρηση του ξυλόγλυπτου τέμπλου, του Δεσποτικού και των Ιερών Εικόνων του Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, με εκπόνηση μελέτης από την ΕΦΑ Λακωνίας και την υλοποίηση αυτής με χρηματοδότηση από τον Δήμο Ευρώτα, η) την αποκατάσταση και συντήρηση του πεπαλαιωμένου μανδρότοιχου του Κοιμητηρίου (Άγιος Δημήτριος), το οποίο υλοποιήθηκε σε δύο διαδοχικές φάσεις, ήτοι τα έτη 2017 και 2022, από τον Δήμο Ευρώτα, θ) την ανάδειξη λίθινου κτίσματος που ομοιάζει με φιάλη αγιάσματος ή κολυμβήθρα βαπτίσεως και βρίσκεται στο νάρθηκα του Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ι) την καταχώρηση των ναών της Απιδιάς στo Google Maps και την προβολή της δραστηριότητας και ιστορικότητας της ενορίας στην σελίδα του facebook: «Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Απιδέα Λακωνίας», στην οποία είμαι ο διαχειριστής και συντάκτης των κειμένων και ια) πρόθεση μου αρχής γινομένης από το έτος 2017, ήταν η δημιουργία ενός αρχείου που θα κρατούσε ζωντανή την ιστορική μνήμη της Απιδιάς, μεταδίδοντας την αναλλοίωτη, από την μία γενιά στην άλλη. Με πολύ κόπο και προσπάθεια, ο στόχος μου επετεύχθει. Το αρχειακό υλικό που κατάφερα να συλλέξω όλα αυτά τα χρόνια μέσα από την προσωπική μου έρευνα, το παρέδωσα χθες (30/8/2023) στον Ενοριακό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, μαζί με την αλληλογραφία της γραμματειακής υποστήριξης που παρείχα. Διακόσιοι ένα (201) φάκελοι, κατανεμημένη ανά ενότητα και θεματολογία, που εμπεριέχουν τέσσερις χιλιάδες διακόσια (4.200) αρχεία, συμπεριλαμβανομένου φωτογραφικού υλικού. Το αρχείο αυτό, ουδείς θα έχει το δικαίωμα να τα καρπωθεί για προσωπικό όφελος, καθώς ο σκοπός χρήσης του από το εκάστοτε εκκλησιαστικό συμβούλιο, θα είναι η ανάδειξη της ιστορικότητας της ενορίας και ο περαιτέρω εμπλουτισμός του. Οποιαδήποτε δημοσίευση του θα φέρει το λογότυπο enoria apideas ή θα γίνεται μνεία της πηγής του. Ανάλογες πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να δρομολογηθούν για την ανάδειξη των ερειπωμένων βυζαντινών ναών που δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστοί, καθώς και για άλλες σημαντικές πτυχές της ιστορίας αυτού του τόπου, που αφορούν την "Palea come" και συγκεκριμένα την Ακρόπολη της Απιδιάς (Κριτσόβα) και το Κάστρο της Παλαιοχώρας.

 

Ωστόσο, σήμερα ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και κλείνοντας αυτόν το κύκλο, ένιωσα την επιθυμία να τον μοιραστώ μαζί σας, ευχαριστώντας την Παναγία που με αξίωσε να ζήσω αυτή την εμπειρία. Η μικρή αυτή προσφορά μου προς Τιμή Της για δεύτερη φορά, μετά την ανεύρεση της κλαπείσας Ιερής Εικόνας Της από το μοναστήρι της Έλωνας το έτος 2006, μόνο συναισθήματα χαράς και ευφροσύνης μπορούν να μου προσφέρουν. Θέλω να ευχαριστήσω όσους συνεργάστηκα μαζί τους, εκείνους που συνέβαλαν στην επίτευξη των προαναφερθέντων έργων, καθώς και όσους με εμπιστεύτηκαν για όλες εκείνες τις πρωτοβουλίες που έλαβα. Συνοδοιπόροι μου στην πορεία μου αυτή, ήταν όλοι οι άνθρωποι του πανέμορφου αυτού τόπου, όλοι εκείνοι που με ενθάρρυναν με τα λόγια τους, αλλά κι εκείνοι που διαφωνούσαν μαζί μου, μεταφέροντας μου τις διαφορετικές τους απόψεις. Ελπίζω ότι μέσα από αυτή μου την προσπάθεια, να βοήθησα με τον δικό μου τρόπο, χωρίς πολλά λόγια και δήθεν συμπεριφορές. Οι αρετές που υποτίθεται ότι όλοι γνωρίζουμε και μαθαίνουμε να εφαρμόζουμε από μικρή ηλικία, (ο σεβασμός, η ειλικρίνεια, το ήθος, η ευγνωμοσύνη και η αξιοπρέπεια), δεν εξαντλούνται υποκριτικά στους τύπους, αλλά κρίνονται στο πεδίο της πράξης. Εύχομαι ολόψυχα στο εκκλησιαστικό συμβούλιο, να συνεχίσει απρόσκοπτα το έργο του. Ίσως με τον καιρό να τα ξαναπούμε..

 

Υ.Γ. 1. [προς τους νέους που έχουν τον ενθουσιασμό της προσφοράς] Επειδή η κοινωνία μας χωρίζεται σε ανθρώπους που κάνουν πράγματα και σε ανθρώπους που πιστώνονται τα αποτελέσματα, προσπαθήστε να ανήκετε στην πρώτη κατηγορία, γιατί εκεί υπάρχει πολύ λιγότερος ανταγωνισμός.

 

Υ.Γ. 2. Μετά την σημερινή μου ανάρτηση στον προσωπικό μου λογαριασμό που διατηρώ στο facebook, (Λαλούσης Παναγιώτης), γίνομε δέκτης τηλεφωνημάτων που με ρωτούν εάν η παρούσα σελίδα θα σταματήσει την λειτουργία της. Σας γνωρίζω ότι θα παραμείνω διαχειριστής και σε συνεργασία με το εκκλησιαστικό συμβούλιο, η σελίδα θα συνεχίσει κανονικά την λειτουργία της, προβάλλοντας την δραστηριότητα και την ιστορικότητα της ενορίας. Παράλληλα το ενδιαφέρον μου για τον τόπο αυτό θα συνεχιστεί καθώς και η περαιτέρω έρευνα για τον εμπλουτισμό του ιστορικού της αρχείου.

 

Παναγιώτης Λαλούσης.