Η Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής Λακωνίας σας ενημερώνει για την εμφάνιση του επιβλαβούς οργανισμού καραντίνας Spodoptera frugiperda σε καλλιέργειες νωπής τομάτας υπαίθριας και υπό κάλυψη στην Περιφερειακή μας Ενότητα. Η παρουσία του εντόμου επιβεβαιώθηκε από το αρμόδιο εργαστήριο του Μπενακείου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου σε δείγματα τα οποία προέρχονταν από συλλήψεις σε φερομονικές παγίδες οι οποίες είχαν τοποθετηθεί στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Επισκοπήσεων για τους επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας. 

Πρόκειται για την πρώτη εμφάνιση του επιβλαβούς οργανισμού στη Χώρα μας και σύμφωνα με την ενημέρωση που έχουμε από τη Δ/νση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, αρμόδια αρχή για το συντονισμό της εφαρμογής της φυτοϋγειονομικής νομοθεσίας στη Χώρα, η παρουσία του εντόμου επιβεβαιώθηκε και στην Π.Ε. Ανατολικής Αττικής. 

Το έντομο Spodoptera frugiperda αποτελεί ενωσιακό επιβλαβή οργανισμό καραντίνας για την Ευρωπαϊκή Ένωση και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο επιβλαβών οργανισμών προτεραιότητας της Ε.Ε. λόγω του σοβαρού δυνητικού οικονομικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού αντίκτυπου για το έδαφος της Ένωσης 

Το είδος Spodoptera frugiperda (Εικ. 1) ανήκει στην οικογένεια Noctuidae και είναι εξαιρετικά πολυφάγο. Έχει καταγραφεί σε πάνω από 350 είδη φυτών ξενιστών από περισσότερες από 75 οικογένειες, αν και προτιμά κυρίως τα φυτά της οικογένειας Poaceae. Πέρα από τα αγρωστώδη, σημαντικές ζημιές προκαλεί και σε καλλιέργειες όπως βαμβάκι, κράμβες, κολοκυνθοειδή, φιστίκια, μηδική, κρεμμύδι, φασόλια, γλυκοπατάτα, τομάτες και άλλα σολανώδη (μελιτζάνες, πιπεριές, καπνός) και σε αρκετά καλλωπιστικά φυτά (χρυσάνθεμα, γαρύφαλλα και Pelargonium sp.) σε όλο τον κόσμο. Η ζημιά μπορεί να μειώσει σημαντικά την παραγωγή, ιδιαίτερα όταν το Spodoptera frugiperda απαντά σε μεγάλους πληθυσμούς. Σοβαρές ζημιές προκαλούνται στα είδη καλαμπόκι (Εικ. 2), σόργο, ζαχαροκάλαμο και βαμβάκι. 

Τα ενήλικα έντομα εμφανίζουν καφέ-γκρι αποχρώσεις σε ποικιλόμορφα σχήματα με το κάτω μέρος των φτερών ανοιχτόχρωμο και με το άνοιγμα των φτερών να κυμαίνεται από 20-40mm. Η προνύμφη έχει καφέ-πράσινες αποχρώσεις με λευκές διαμήκεις γραμμές.

Εικ. 1. Ενήλικο έντομο (α) και προνύμφη (β) του εντόμου (Eppo website)

Tο έντομο μπορεί να πετάξει μέχρι και 100 Km τη μέρα και δύναται να μετακινηθεί σε μεγάλες αποστάσεις μέσω αερίων μαζών. Η διασπορά του μπορεί να γίνει και μέσω εμπορίου μολυσμένων καρπών καλαμποκιού, πιπεριάς, τομάτας και άλλων ξενιστών καθώς και μέσω φυτών προς φύτευση ξενιστών του οργανισμού. 

Εικ. 2. Προσβολή του εντόμου σε φυτό αραβόσιτου (Eppo website)

Η αντιμετώπιση του εντόμου περιλαμβάνει τη χρήση παγίδων (φερομονικών ή φωτός), τη χρήση εγκεκριμένων εντομοκτόνων, την καταστροφή προσβεβλημένων φυτών ή/και καρπών και τον συστηματικό έλεγχο των καλλιεργειών για τη διαπίστωση τυχόν συμπτωμάτων και άμεση ενημέρωση των φυτοϋγειονομικών υπηρεσιών. 

Το 2016 διαπιστώθηκε η παρουσία του στην Αφρική και σήμερα βρίσκεται σε περισσότερες από 30 Αφρικανικές χώρες. Το 2018 διαπιστώθηκε η παρουσία του εντόμου στην Ινδία, το 2019 στην Αίγυπτο, το 2020 στο Ισραήλ, το 2022 στην Τουρκία, ενώ το 2023 διαπιστώθηκε στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι κλιματικές συνθήκες στη Μεσόγειο θεωρούνται κατάλληλες για την εγκατάσταση του εντόμου με μεγάλο αριθμό κατάλληλων φυτών ξενιστών.

Η Υπηρεσία μας πρόκειται να πραγματοποιήσει άμεσα επισκόπηση προσδιορισμού της έκτασης προσβολής (delimiting survey) από τον επιβλαβή οργανισμό καραντίνας με τοποθέτηση φερομονικών παγίδων σε καλλιέργειες ξενιστών και μακροσκοπικούς ελέγχους σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της αρμόδιας αρχής με την οποία βρισκόμαστε σε διαρκή επικοινωνία. Παράλληλα, θα διενεργηθεί έλεγχος ιχνηλασιμότητας για τη διαπίστωση της προέλευσης του κρούσματος αλλά και της πιθανής εξάπλωσης και διάδοσης του εντόμου.

Στην επίσημη ιστοσελίδα του Υπ.Α.Α.Τ (https://www.minagric.gr/for-farmer-2/crop-production/fytoprostasiamenu/fytoygeia ) έχει αναρτηθεί ενημερωτικό φυλλάδιο και πληροφορίες για τον επιβλαβή οργανισμό καραντίνας Spodoptera frugiperda

Σε περιπτώσεις ύποπτων συμπτωμάτων επικοινωνήστε με το Τμήμα Ποιοτικού και Φυτουγεινομικού Ελέγχου της Δ/νσης Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής Λακωνίας .