Mε το ήπιο χειμωνιάτικο σκηνικό να δημιουργεί νέες νόρμες στο καλλιεργητικό ημερολόγιο του ελαιώνα, η καλύτερη γνώση για τις πρώτες δράσεις σε περίπτωση άκαιρων και ακραίων καιρικών φαινομένων αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία.

Αμέσως μετά από τυχόν χαλαζόπτωση οι ειδικοί συστήνουν ψεκασμούς με χαλκούχα σκευάσματα για την προστασία των ελαιοδέντρων από μία σειρά ασθενειών όπως το κυκλοκόνιο, το γλοιοσπόριο, την κερκόσπορα και την καρκίνωση.

Ψεκασμοί μέχρι απορροής με χαλκούχα αμέσως μετά τη συγκομιδή για το κυκλοκόνιο

Οφείλεται στο μύκητα Spilocaea oleagina. Προσβάλλει κυρίως τα φύλλα καθώς και τους μίσχους των φύλλων και τους ποδίσκους των ανθέων αλλά σπανιότερα τους καρπούς και τους τρυφερούς βλαστούς. Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα του μύκητα είναι η εμφάνιση κυκλικών κηλίδων (μάτια παγωνιού) στην επάνω επιφάνεια των φύλλων της ελιάς, οι οποίες στη συνέχεια γίνονται πιο καστανές περιφερειακά, ενώ περιβάλλονται συχνά και από χλωρωτική άλω. Μεγαλύτερος αριθμός κηλίδων εντοπίζεται στα παλαιότερα φύλλα και στα κατώτερα μέρη του δένδρου. Τα προσβεβλημένα φύλλα κιτρινίζουν και πέφτουν πρόωρα.

Σε περιοχές με υγρό κλίμα η προσβολή μπορεί να επιφέρει μέχρι και καθολική φυλλόπτωση στα ελαιόδενδρα. Εξαιτίας της μεγάλης φυλλόπτωσης που προκαλεί οδηγεί στην μεγάλη εξασθένιση των δέντρων καθώς και στη μείωση της παραγωγής αλλά και στην ακαρπία. Η μόλυνση και η εξάπλωση της ασθένειας ευνοείται από μέτριες θερμοκρασίες 10-20 0C και βροχοπτώσεις ή πολύ αυξημένη υγρασία. Την θερμή και ξηρή περίοδο του καλοκαιριού η ανάπτυξη του μύκητα αναστέλλεται αλλά επιβιώνει επάνω στα προσβεβλημένα φύλλα που παραμένουν στο δένδρο. Η ένταση της ασθένειας σε μια περιοχή επηρεάζεται όχι μόνο από το ύψος και τις ημέρες της βροχής, αλλά και από την πολύ υψηλή πρωϊνή υγρασία την άνοιξη και το καλοκαίρι, σε συνδυασμό με την ύπαρξη μολύσματος.

Η αντιμετώπιση για το κυκλοκόνιο στην ελιά βασίζεται σε προληπτικούς ψεκασμούς των δέντρων με χαλκούχα σκευάσματα, ιδιαίτερα τις βροχερές περιόδους. Όσον αφορά τις διάφορες ποικιλίες ελιάς, η Χονδρολιά Αγρινίου είναι ιδιαίτερα ευπαθής, ενώ η Κορωνέικη παρουσιάζει σχετική αντοχή.  Αν οι καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν είναι ευνοϊκές για το μύκητα θα χρειαστεί και δεύτερος ψεκασμός μετά από 20-25 περίπου ημέρες. Συστήνεται οι ψεκασμοί για το παθογόνο να γίνονται μέχρι απορροής αμέσως μετά τη συγκομιδή.

Κλάδεμα και αερισμός κόμης για προστασία από γλοιοσπόριο

Οφείλεται στο μύκητα Gloeosporium olivarum.Ο μύκητας προσβάλλει κυρίως τους καρπούς όταν πλησιάζουν στην ωρίμανση ή όταν είναι ώριμοι και αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα για την παραγωγή, προκαλώντας χαρακτηριστική σήψη (συρρίκνωση). Η ασθένεια εμφανίζεται όταν ο καρπός αλλάζει χρώμα, αποκτά σκούρες κηλίδες που με ευνοϊκές συνθήκες υγρασίας επεκτείνονται, καλύπτοντας ολόκληρο τον καρπό. Τότε οι καρποί πέφτουν στο έδαφος ή αν παραμείνουν στο δέντρο, αποσαθρώνονται και συρρικνώνονται. Η βασική αιτία εκδήλωσης της νόσου είναι η αυξημένη υγρασία. Οι ελιές που προσβάλλονται πέφτουν πρόωρα μειώνοντας την απόδοση της συγκομιδής και στο στάδιο της ελαιοπαραγωγής παράγουν ένα κοκκινωπό λάδι χαμηλής ποιότητας, πολύ θολό και με υψηλό βαθμό οξύτητας.

Το γλοιοσπόριο αντιμετωπίζεται με μείωση της σχετικής υγρασίας στο περιβάλλον των δένδρων με κατάλληλο κλάδεμα για αερισμό της κόμης. Απαραίτητοι είναι και οι ψεκασμοί με χαλκούχα σκευάσματα.

Τα χαλκούχα σκευάσματα για το κυκλοκόνιο και γλοιοσπόριο της ελιάς έχουν μορφή βρέξιμης σκόνης ή βρέξιμων κόκκων  (Βορδιγάλειος Πολτός, Οξυχλωριούχος χαλκός, Υδροξείδιο του Χαλκού, Θειικός Τριβασικός Χαλκός κλπ)

Μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας από την κερκόσπορα, οι ελαιώνες πυκνής φύτευσης

Σηµαντική µυκητολογική ασθένεια που µαζί µε το κυκλοκόνιο προκαλούν πρόωρη φυλλόπτωση. Στην κάτω επιφάνεια των φύλλων εµφανίζεται µεταχρωµατισµός σκούρου χρώµατος που µοιάζει µακροσκοπικά µε καπνιά ενώ στην πάνω επιφάνεια χλωρωτικές ή κίτρινες κηλίδες που νεκρώνονται, µε αποτέλεσµα έντονη φυλλόπτωση την άνοιξη και το καλοκαίρι. Στους άωρους καρπούς προκαλεί καστανές κηλίδες, ελαφρά βυθισµένες, ενώ στους ώριµους η συνένωση των γειτονικών κηλίδων προκαλεί σήψη. Συχνά οι µολύνσεις συνυπάρχουν µε έντονες προσβολές ακαρέων Eriophyidae.

Για την προστασία των ελαιοδέντρων από προσβολές συστήνεται άµεσα προληπτικός ψεκασµός µε χαλκούχα µυκητοκτόνα που έχουν ταυτόχρονη δράση και κατά του κυκλοκόνιου. Μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας έχουν ελαιώνες που βρίσκονται σε περιοχές υγρές ή πεδινές µε ανεπαρκή αερισµό, όπως και ελαιώνες πυκνής φύτευσης.

Προληπτικοί ψεκασμοί για την καρκίνωση

 Προκαλεί ξήρανση κλαδιών και εξασθένηση των δέντρων. Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας ή βροχής και σχετικά χαµηλές θερµοκρασίες το βακτήριο µπορεί να προσβάλει τα δέντρα µέσω πληγών που δηµιουργούνται συνήθως από παγετό, χαλάζι, δυνατό άνεµο ή µετά από ράβδισµα ή κλάδεµα. Η ποικιλία Κορωνέϊκη είναι πολύ ευαίσθητη στο βακτήριο. Σοβαρά προβλήματα, ωστόσο, δημιουργούνται και στις υπόλοιπες ποικιλίες, όταν δεν τηρούνται οι κανόνες ορθής διαχείρισης.

Η καρκίνωση αντιµετωπίζεται µε προληπτικά µέτρα: Αµέσως µετά το χαλάζι συστήνεται προληπτικός ψεκασµός µε εγκεκριµένο χαλκούχο σκεύασµα. Αφαίρεση, αποµάκρυνση και καταστροφή των προσβεβληµένων κλαδιών στη διάρκεια ξηρών περιόδων για να αποφευχθούν νέες µολύνσεις. Τα εργαλεία κλαδέµατος να απολυµαίνονται συστηµατικά σε διάλυµα οινοπνεύµατος ή χλωρίνης 5%.