Το πρόβλημα της ακαρπίας στην ελιά το 2023 είναι πολύ μεγάλο και αφορά όλες τις ποικιλίες και περιοχές της χώρας.

Μέχρι σήμερα η ηγεσία του ΥπΑΑΤ έχει ανακοινώση ότι έχει προβεί:

• σε συναντήσεις με ομολόγους της υπουργούς των χωρών του Νότου της ΕΕ, κυρίως της Ιταλίας και της Ισπανίας που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα για τον συντονισμό των ενεργειών σε επίπεδο ΕΕ και
• στις πρώτες ενέργειες, αρχής γενομένης από την καταγραφή των ζημιών στις Περιφερειακές Ενότητες της χώρας για τις περαιτέρω ενέργειες.

Από τα τέλη Αυγούστου, σε συνάντηση που είχε η ηγεσία του ΥπΑΑΤ με ελαιοπαραγωγούς της Χαλκιδικής, τους είχε αναφέρει ότι συντάσσεται ήδη επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αποζημίωση στις δενδρώδεις καλλιέργειες, η οποία συμπεριλαμβάνει και την ελιά, ώστε να διατεθούν κονδύλια για την αποζημίωση των παραγωγών. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε κάτι νεότερο.

Ακόμη και η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Επιτραπέζιας Ελιάς (ΔΟΕΠΕΛ) έχει θέσει το θέμα της ακαρπίας στην ηγεσία του ΥπΑΑΤ.

Ήδη από τον Απρίλιο του 2023 εκφράστηκε έντονη ανησυχία και προβληματισμός για την ακαρπία στην ελιά Χαλκιδικής. Από τον Ιούλιο του 2023 ο πρόεδρος του Αγροτικού Ελαιοκομικού Συνεταιρισμού Καλυβών κ. Θανάσης Χαλάτης, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «από τέλη Μαρτίου φάνηκε ότι δεν θα είχαμε φέτος καθόλου παραγωγή στην επιτραπέζια ελιά Χαλκιδικής. Μιλάμε για μεγάλο οικονομικό πρόβλημα που δεν αφορά μόνο τους ελαιοκαλλιεργητές αλλά όλη την περιοχή της Χαλκιδικής. Ζητάμε την οικονομική στήριξη για την απώλεια εισοδήματος».

Στο αγροτικό συλλαλητήριο που έγινε στην Αθήνα, την Τρίτη (20/2), ο κ. Θανάσης Χαλάτης συμμετείχε με ομάδα των ελαιοπαραγωγών της Χαλκιδικής, ζητώντας οικονομική ενίσχυση για την ακαρπία του 2023 γιατί μετά από τόσους μήνες δεν έχει γίνει τίποτα.

Προβλήματα ακαρπίας όμως είχε και η Στερεά αλλά και η Δυτική Ελλάδα, περιοχές που έχουμε καλλιέργεια ελιάς Καλαμών και Κονσερβολιάς. Οι ελαιοπαραγωγοί έχουν σοβαρό οικονομικό πρόβλημα και δεν μπορούν να μπουν στα χωράφια για να συνεχίσουν την καλλιέργεια. Ειδικά στις ελιές Καλαμών έρχονται μετά από δύο χρονιές που οι τιμές ήταν σε χαμηλά επίπεδα. Και σήμερα που έχουν αυξηθεί οι τιμές μεγάλο μέρος της παραγωγής δεν είναι στα χέρια των ελαιοκαλλιεργητών.

Ο κ. Ανδρέας Καλπογιαννάκης, παραγωγός ελιάς Καλαμών από το Νεοχώρι Μεσολογγίου, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «το 2023 η ακαρπία στις επιτραπέζιες ελιές ήταν πάνω από 90%. Οικογενειακά καλλιεργώ 2.300 ελαιόδεντρα με Καλαμών. Οι καιρικές συνθήκες μας έχουν δημιουργήσει προβλήματα και τα προηγούμενα χρόνια αλλά ποτέ δεν αποζημιωθήκαμε. Είχαμε το χαλάζι τον Ιούνιο του 2020. Είχαμε τον παγετό τον Μαρτίο του 2021 (προανθικό στάδιο). Τον Οκτώβριο του 2022 είχαμε την θεομηνία και ο γεωπόνος ήρθε για εκτίμηση ζημιάς τον Φεβρουάριο του 2023. Και ήρθε η ακαρπία του 2023 να ολοκληρώσει την οικονομική καταστροφή. Το 2022 προχώρησα σε συγκομιδή 1.370 τελάρα με ελιές και το 2023 μόλις 42 τελάρα. Ρωτάμε πως θα μπω στο χωράφι να καλλιεργήσω;

Ζητάμε στήριξη για την απώλεια του εισοδήματος των ελαιοπαραγωγών. Ξέρουμε ότι δεν αποζημιώνεται η ζημιά από τον ΕΛΓΑ. Αλλά πως θα πρέπει να αποζημιωθούμε; Εκτιμώ μου είναι ότι θα πρέπει να καταβληθεί ενίσχυση ανά ελαιόδεντρο και όχι ανά στρέμμα. Επίσης θα πρέπει να δοθεί ενίσχυση σύμφωνα με το ελάχιστο μέσο όρο της παραγωγής ελιάς σε κάθε περιοχή. Ενίσχυση με βάση το ΟΣΔΕ και το χαμένο εισόδημα του παραγωγού.

Όμως δεν φτάνει απλά μια ενίσχυση. Οι ελαιοπαραγωγοί έχουν υποχρεώσεις και θα πρέπει να στηριχτούν. Πρέπει να παγώσουν οι υποχρεώσεις τους προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία τουλάχιστον για δύο χρόνια. Επίσης και οι υπάρχουσες οφειλές αν υπάρχουν θα πρέπει να ενταχθούν σε ρύθμιση. Δηλαδή η κυβέρνηση θα πρέπει να σχεδιάσει ένα συνολικό πακέτο στήριξης των ελαιοπαραγωγών και όχι ένα ποσό ενίσχυσης».

Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αποδεχτεί τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις καλλιέργειες και έχει προχωρήσει σε πακέτα αποζημιώσεων.

Ο ΑγροΤύπος έχει επικοινωνήσει με γεωπόνους από τη δυτική Ελλάδα και επισημαίνουν ότι μέχρι σήμερα δεν έχουμε τις απαραίτητες χαμηλές θερμοκρασίες που έχουν ανάγκη τα ελαιόδεντρα. Άρα υπάρχει κίνδυνος το φαινόμενο της ακαρπίας να επαναληφθεί και το 2024. Επίσης έχουμε και το φαινόμενο της ξηρασίας στην χώρα μας. Μπορεί σήμερα η έλλειψη βροχοπτώσεων να μην επηρεάζει την καλλιέργεια αλλά αν συνεχιστεί και το καλοκαίρι τότε θα έχουμε σοβαρό πρόβλημα.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, στα κεντρικά γραφεία του ΕΛΓΑ υπάρχουν στοιχεία για την ακαρπία στις επιτραπέζιες ελιές στις περιοχές της Φωκίδας, της Αιτωλοακαρνανίας και της Λευκάδας. Τα επίσημα στοιχεία κάνουν λόγο για μια μείωση της παραγωγής το 2024 κατά:

• 80% στην παραγωγή Κονσερβολιάς (Χονδροελίας)
• 65% στην παραγωγή της Καλαμών
• 70% στην παραγωγή λαδοελιάς

Σύμφωνα με τον ισχύοντα Κανονισμό Ασφάλισης δεν αποζημιώνεται από τον ΕΛΓΑ. Οι παραγωγοί όμως μπορούν να αποζημιωθούν:

• Μέσω ενισχύσεων de minimis (ενισχύσεις ήσσονος σημασίας)
• Μετά από έγκριση της ΕΕ με κάποιο ad hoc πρόγραμμα
• Μέσω της κρατικής αρωγής μιας και έχουμε ζημιά σε όλες τις ελαιοπαραγωγικές περιοχές.

Ακόμη και να ενταχθεί όμως η ακαρπία της ελιάς στον Κανονισμό του ΕΛΓΑ δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορεί να καλύψει στο μέλλον την ζημιά αν είναι σε πανελλαδικό επίπεδο.

Μόνο για την περιοχή Φωκίδας, της Αιτωλοακαρνανίας και της Λευκάδας και με μια αποζημίωση 1 ευρώ ανά δέντρο θα έπρεπε να καταβληθούν τουλάχιστον 7 εκατ. ευρώ. Αν έδινε ο ΕΛΓΑ το ποσό που ζητούν σήμερα οι παραγωγοί (200 ευρώ το στρέμμα) τότε θα ήθελε 70 εκατ. ευρώ μόνο για αυτές τις περιοχές. Αν υπολογίσουμε όλες τις ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας τότε θα πρέπει το κονδύλι να αυξηθεί.

Ο ΕΛΓΑ εισπράττει σήμερα πανελλαδικά γύρω στα 150 εκατ. ευρώ από τις εισφορές των αγροτών. Ακόμη και να αυξηθεί το ασφάλιστρο δεν μπορεί να καλύψει τέτοια μεγέθη ζημιάς. Θα πρέπει η Ελλάδα να δημιουργήσει ένα ειδικό ταμείο για την αναπλήρωση του εισοδήματος των παραγωγών λόγω της ακαρπίας με ευρωπαϊκά κονδύλια. Επίσης θα πρέπει να έχει ένα συγκεκριμένο πακέτο στήριξης των παραγωγών που να έχει φοροαπαλλαγές και ρύθμιση οφειλών.

Επίσης στις ελιές η εκτίμηση της ζημιάς λόγω της ακαρπίας θα πρέπει να γίνεται από το Ιούνιο μέχρι τον Σεπτέμβριο για να μπορούν οι γεωπόνοι να δουν το πραγματικό μέγεθος ζημιάς. Αυτό σημαίνει όμως ότι πρέπει να υπάρχει το ανάλογο προσωπικό στα κατά τόπους υποκαταστήματα του ΕΛΓΑ.