Τα Χριστούγεννα είναι περίοδος αγορών, αποστολών, δώρων και μετακινήσεων. Είναι όμως και η εποχή που οι απάτες αυξάνονται θεαματικά. Όχι επειδή οι χρήστες γίνονται πιο αφελείς, αλλά επειδή είναι πιο κουρασμένοι, πιο βιαστικοί και λιγότερο καχύποπτοι.

Οι επιτήδειοι το γνωρίζουν και προσαρμόζουν τα σενάριά τους στο εορταστικό κλίμα.

Γιατί οι απάτες «ανθίζουν» τα Χριστούγεννα

Την περίοδο των γιορτών, η καθημερινή ρουτίνα αλλάζει. Οι άνθρωποι:

• περιμένουν περισσότερα δέματα
• κάνουν περισσότερες online πληρωμές
• ελέγχουν λιγότερο προσεκτικά ειδοποιήσεις και email
• Αυτό το περιβάλλον ευνοεί απάτες που βασίζονται στην πίεση χρόνου και στην αίσθηση ότι «κάτι επείγει».

Ψεύτικα μηνύματα για δέματα και courier

Πρόκειται για τη συχνότερη χριστουγεννιάτικη απάτη. Το μήνυμα αναφέρει ότι ένα δέμα δεν παραδόθηκε ή ότι απαιτείται επιβεβαίωση στοιχείων. Το timing είναι ιδανικό: οι περισσότεροι περιμένουν όντως κάτι.

Το link οδηγεί σε σελίδα που μοιάζει με επίσημη εταιρεία ταχυμεταφορών και ζητά:

• στοιχεία επικοινωνίας
• στοιχεία κάρτας «για μικρό τέλος»
• ή κωδικούς σύνδεσης
• Μόλις καταχωρηθούν, τα δεδομένα έχουν ήδη υποκλαπεί.

Fake e-shops με «γιορτινές προσφορές»

Κατά τη διάρκεια των γιορτών εμφανίζονται δεκάδες ηλεκτρονικά καταστήματα με εντυπωσιακές εκπτώσεις, συχνά σε δημοφιλή προϊόντα ή δώρα τελευταίας στιγμής.

Τα σημάδια είναι συνήθως διακριτικά:

• πολύ χαμηλές τιμές
• ελάχιστες πληροφορίες επικοινωνίας
• πληρωμή μόνο με κάρτα ή μεταφορά
• πίεση τύπου «μόνο για λίγες ώρες»

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το προϊόν είτε δεν παραδίδεται ποτέ είτε τα στοιχεία πληρωμής χρησιμοποιούνται αλλού.

Δωροκάρτες και «χριστουγεννιάτικα δώρα»

Μια πιο ύπουλη απάτη αφορά υποτιθέμενες δωροκάρτες ή δώρα από εταιρείες, πλατφόρμες ή ακόμη και γνωστά brands. Το μήνυμα υπόσχεται μικρό ή μεγαλύτερο ποσό «ως χριστουγεννιάτικο δώρο» και ζητά απλώς να πατήσετε έναν σύνδεσμο.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για phishing που στοχεύει:

• email
• social media λογαριασμούς
• στοιχεία πληρωμής

Ψεύτικες ειδοποιήσεις πληρωμής

Άλλο συχνό σενάριο είναι ειδοποιήσεις που αναφέρουν ότι έγινε χρέωση ή ότι απέτυχε πληρωμή. Ο χρήστης καλείται να «ελέγξει» άμεσα τον λογαριασμό του, οδηγούμενος σε σελίδα-αντίγραφο τραπεζικού περιβάλλοντος.

Η απάτη βασίζεται στον φόβο απώλειας χρημάτων και στην άμεση αντίδραση.

Πώς να προστατευτείτε τις γιορτές

Δεν χρειάζονται περίπλοκα μέτρα, αλλά συνέπεια σε βασικούς κανόνες:

• μην πατάτε links από μηνύματα ή email
• ελέγχετε πάντα από την επίσημη εφαρμογή ή το site
• μην πληκτρολογείτε στοιχεία υπό πίεση
• αποφύγετε αγορές από άγνωστα καταστήματα

Αν κάτι φαίνεται υπερβολικά καλό για να είναι αληθινό, συνήθως δεν είναι. Οι χριστουγεννιάτικες απάτες δεν στηρίζονται στην τεχνολογία, αλλά στην ανθρώπινη συμπεριφορά.

Εκμεταλλεύονται τη χαλάρωση, τη βιασύνη και την προσμονή των ημερών. Λίγη προσοχή αρκεί για να μείνουν οι γιορτές χωρίς δυσάρεστες εκπλήξεις και χωρίς απώλειες.