Την οριστική απόφαση για ριζική αναδιάρθρωση στις Πολεοδομίες ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης το βράδυ του Σαββάτου, στην ομιλία του στη 89η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ), που μέχρι σήμερα λειτουργούσαν στους Δήμους, περνούν πλέον στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, με στόχο έναν νέο, κεντρικό και πλήρως ψηφιακό μηχανισμό έκδοσης οικοδομικών αδειών και ελέγχων κατασκευών.

Η αλλαγή αυτή σηματοδοτεί το τέλος μιας 15ετίας που ξεκίνησε με τον «Καλλικράτη» (Ν. 3852/2010) και άφησε πίσω της σημαντικές ανισότητες και λειτουργικά κενά. Σήμερα, μόλις 185 από τους 332 Δήμους διαθέτουν ΥΔΟΜ, ενώ το 44% εξυπηρετείται από όμορους δήμους, συχνά με μεγάλες καθυστερήσεις. Ο μέσος χρόνος έκδοσης άδειας φτάνει τους 6-8 μήνες, με ακραίες περιπτώσεις να ξεπερνούν τα 5 χρόνια. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πολίτες βαθμολόγησαν τις υπηρεσίες με 3,4/10, από τις χαμηλότερες επιδόσεις του δημόσιου τομέα.

Το νέο μοντέλο: Κτηματολόγιο – Ψηφιακός κόμβος για τη δόμηση

Με Ειδικό Σχέδιο το ΥΠΕΝ επιχειρεί να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα με την ένταξη των ΥΔΟΜ στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, δημιουργώντας έναν ενιαίο ψηφιακό κόμβο.

Κύρια χαρακτηριστικά:

• One–stop–shop για άδειες και κτηματολογικά ζητήματα.
• Πλήρης ψηφιακή διαλειτουργικότητα (e-Άδειες, αυθαίρετα, G-Cloud).
• Ενιαία νομοθεσία και κωδικοποιημένα πολεοδομικά σχέδια με ψηφιακούς χάρτες.
• Κέντρα Δόμησης υπό κεντρικό συντονισμό, με αξιοποίηση των υπαρχόντων κτηματολογικών γραφείων που καλύπτουν το 97% της επικράτειας.
• Νέες ψηφιακές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, που θα διευκολύνουν πολίτες και μηχανικούς.

Στόχος είναι η ταχύτερη, απλούστερη και πιο διαφανής διαδικασία, ώστε η δόμηση να πάψει να αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη.

Προσωπικό και οργανωτικές αλλαγές

Η λειτουργία του ίδιου του Κτηματολογίου παραμένει αμετάβλητη. Οι νέες αρμοδιότητες θα ασκηθούν από ξεχωριστές αυτοτελείς μονάδες (Κέντρα Δόμησης), στελεχωμένες από υπαλλήλους-μηχανικούς που θα μετακινηθούν οικειοθελώς από τις ΥΔΟΜ των Δήμων.

Η Πολιτεία δίνει κίνητρα κινητικότητας, διασφαλίζοντας ότι η μετάβαση θα είναι σταδιακή και χωρίς ανατροπές για τους εργαζόμενους.

Τι μένει στους Δήμους

Οι Δήμοι διατηρούν τα τμήματα Πολεοδομικού Σχεδιασμού, που θα συνεχίσουν να ασκούν χωρικές και πολεοδομικές αρμοδιότητες. Στο Κτηματολόγιο περνούν αποκλειστικά:

• Η έκδοση οικοδομικών αδειών
• Οι έλεγχοι κατασκευών

Έτσι, οι ΟΤΑ α’ βαθμού αποφορτίζονται από τις χρονοβόρες και συχνά προβληματικές διαδικασίες αδειοδότησης, αλλά συνεχίζουν να έχουν ρόλο στον σχεδιασμό και τη χωροταξία.

Πολιτική και αυτοδιοικητική διάσταση

Η μεταφορά των ΥΔΟΜ στο Κτηματολόγιο συνιστά μεγάλη τομή στη σχέση κράτους – Δήμων. Από τη μία πλευρά, εξαλείφονται οι στρεβλώσεις που δημιούργησε η πολυδιάσπαση των ΥΔΟΜ. Από την άλλη, οι Δήμοι χάνουν μια από τις βασικές αρμοδιότητες που σχετίζονται με την ανάπτυξη στην περιοχή τους.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι πρόκειται για αναγκαία μεταρρύθμιση που φέρνει τον πολίτη στο επίκεντρο. Ωστόσο, μένει να φανεί πώς θα υποδεχθούν οι ΟΤΑ την αλλαγή και ποια θα είναι τα περιθώρια διαβούλευσης και συνδιαμόρφωσης στην πράξη.

Το ΥΠΕΝ αναφέρει ότι η μετάβαση θα γίνει με διάλογο και συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς – Κτηματολόγιο, Υπουργεία και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στόχος είναι η θεσμική θωράκιση της μεταρρύθμισης, η αποφυγή επικαλύψεων και η ομαλή εξυπηρέτηση πολιτών και επαγγελματιών.

Η δημιουργία των Κέντρων Δόμησης, η κινητικότητα υπαλλήλων και η κύρωση του νέου Κώδικα Χωροταξίας και Πολεοδομίας θα αποτελέσουν τα βασικά στάδια υλοποίησης.

Με τη μεταρρύθμιση αυτή, η κυβέρνηση φιλοδοξεί να δώσει τέλος στην αδιαφάνεια και στις καθυστερήσεις των πολεοδομιών, να ενισχύσει τον ρόλο του Κτηματολογίου και να προσφέρει στους πολίτες γρήγορες, ενιαίες και ψηφιακές υπηρεσίες.

Πηγή: https://www.myota.gr/