«Τα Μουσεία της χώρας δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται σαν προεκλογικές πομφόλυγες», είπε στην Ολομέλεια της Βουλής η Ειδική Αγορήτρια του ΠΑΣΟΚ - Κινήματος Αλλαγής και Βουλευτής Λακωνίας, κα Νάγια Γρηγοράκου, στο πλαίσιο της συζήτησης για το νομοσχέδιο του Υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο αφορά τη Σύμβαση της Δωρεάς ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ως δωρεοδόχων και των Σπύρου Ι. Λάτση και Ντόροθυ συζ. Σ. Λάτση ως δωρητών, η οποία υπεγράφη στις 17 Απριλίου του 2024 και ανέρχεται στο ποσό έως 40.000.000 ευρώ.

Η Νάγια Γρηγοράκου έκανε εκτενή αναφορά στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σπάρτης, σημειώνοντας πως πρόκειται για ένα Μουσείο για το οποίο οι Λάκωνες ακούν πολλά, αλλά δεν βλέπουν. Συγκεκριμένα, τόνισε ότι ενώ το έργο της δημιουργίας του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείο Σπάρτης -σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Πολιτισμού πριν λίγους μήνες- υποτίθεται πως βρίσκεται στην τελική ευθεία, μετά την έγκριση  και των οριστικών μελετών, το έργο αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να έχει χρηματοδότηση από πουθενά, ώστε να εξασφαλιστούν τα 31.769.000 ευρώ που απαιτούνται με βάση τις μελέτες για την ολοκλήρωσή του!

«Δεν έχει ενταχτεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ούτε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Πελοποννήσου.  Το εμβληματικό έργο που ο ίδιος ο Πρωθυπουργός διαφημίζει σε κάθε προεκλογική ομιλία του στη Σπάρτη, τόσο το 2019 όσο και το 2023, βρίσκεται σήμερα στον αέρα.  Από πού θα χρηματοδοτηθεί; Δυστυχώς, υποψιάζομαι πως το Μουσείο της Σπάρτης θα αποτελεί εκ νέου προεκλογική δέσμευση το 2027!» , συμπλήρωσε εμφατικά. 

Η Κοινοβουλευτική Υπεύθυνη του Τομέα Πολιτισμού του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής άσκησε κριτική στην Κυβέρνηση για την λειτουργία των 5 μεγάλων Μουσείων που μετατράπηκαν σε ΝΠΔΔ με διορισμένα διοικητικά συμβούλια και που δεν κατάφεραν την περίοδο του Πάσχα να λειτουργήσουν με το διευρυμένο θερινό ωράριο, επειδή δεν έχουν προσλάβει ακόμη το απαραίτητο προσωπικό φύλαξης και καθαριότητας.

«Είναι δυνατόν το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας να λειτουργεί στις διακοπές του Πάσχα με το 1/3 των αιθουσών του; Είναι δυνατόν οι επισκέπτες να βρίσκουν την πόρτα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου κλειστή στις 4 μμ; Είναι δυνατόν το Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας να μην έχει καθαριότητα από τον περασμένο Οκτώβριο; Είναι δυνατόν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης να παραμένουν κλειστές οι αίθουσες του πρώτου ορόφου με τα ευρήματα από τη Μακεδονία; Η τουριστική περίοδος για τη χώρα μας έχει ήδη ξεκινήσει και τα εμβληματικά μας Μουσεία βρίσκονται σε «χειμερία νάρκη». Ποιος ευθύνεται γι’ αυτή την κατάσταση, αν όχι οι διορισμένες από εσάς διοικήσεις των εν λόγω Μουσείων; Είναι προφανές πως οι επισκέπτες έχουν συνδυάσει το ταξίδι τους στην Ελλάδα με το πέρασμά τους από εμβληματικά Μνημεία και μουσεία της χώρας μας. Δεν είναι δυνατόν να τα βρίσκουν κλειστά ή να ταλαιπωρούνται σε πολύωρες ουρές. Ο πολιτισμός οφείλει να αναβαθμίζει την εικόνα της χώρας και όχι να την υπονομεύει», είπε χαρακτηριστικά.

Παράλληλα, η Βουλευτής Λακωνίας ζήτησε συγκεκριμένες απαντήσεις από την Υπουργό Πολιτισμού κα Μενδώνη για την κακόγουστη φιέστα και την απίστευτη παρέλαση των καρναβαλιστών χλαμυδοφόρων που πραγματοποιήθηκε στην Ακρόπολη κατά την επίσκεψη Ινδών επιχειρηματιών, επισημαίνοντας ότι κανείς δεν πείθεται πως δήθεν ένας ολόκληρος θίασος μασκαρεμένων διέφυγε της προσοχής των αρχαιοφυλάκων.

«Τι ακριβώς συνέβη δε μάθαμε. Εκκρεμούν λοιπόν οι απαντήσεις. Γιατί επετράπη στους κούρους, τις κόρες και τα αλευρωμένα αγάλματα να ποζάρουν στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης για τους Ινδούς επιχειρηματίες; Πώς μπήκαν αφού δεν είχαν άδεια από το Υπουργείο Πολιτισμού; Πώς βρέθηκε να τους υποδέχεται η μπάντα του Λιμενικού Σώματος; Θα πρέπει να συνηθίσουμε τέτοια θεάματα στην Ακρόπολη τώρα που θα επιτρέπονται οι πριβέ ξεναγήσεις; Ποιο είναι τελικά το Ελληνοινδικό επιμελητήριο που έχει τέτοιες προσβάσεις ώστε να πραγματοποιεί αμφιβόλου αισθητικής θεάματα στο κορυφαίο Μνημείο της χώρας;», συμπλήρωσε.

Αναφερόμενη στη συζητούμενη Σύμβαση Δωρεάς τόνισε πως η  Επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου αποτελεί έργο τεράστιας Εθνικής σημασίας, καθώς αφορά ένα σύνθετο έργο ανάπλασης σε μια κομβική περιοχή της πρωτεύουσας. Ωστόσο, σημείωσε πως το κόστος της μελέτης φαίνεται υπερβολικό, καθώς συνήθως καλύπτει το 15% έως 20% του συνολικού  έργου. Επιπλέον, υπενθύμισε ότι σύμφωνα με τη μελέτη βιωσιμότητας -σκοπιμότητας του έργου το συνολικό κόστος υπολογίζεται στα 300 εκ. ευρώ και ζήτησε από την αρμόδια Υπουργό τον προγραμματισμό σχετικά με το από πού θα βρεθούν αυτά τα χρήματα, αφού μέχρι το 2027 θα πρέπει να δημοπρατηθεί το έργο.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας:

Ευχαριστώ κ. Πρόεδρε

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Πραγματικά «χαίρομαι» που το νομοθετικό έργο της Βουλής ξεκινά μετά τις διακοπές του Πάσχα με ένα νομοσχέδιο του Υπουργείου Πολιτισμού.

Και χαίρομαι γιατί είναι επιτακτική ανάγκη να συζητήσουμε τα όσα θλιβερά έχουν συμβεί μέσα στο διάστημα των διακοπών του Πάσχα και αφορούν το Υπουργείο Πολιτισμού.

Θα ξεκινήσω με τα 5 μεγάλα Μουσεία που δεν κατάφεραν την περίοδο του Πάσχα να λειτουργήσουν με το διευρυμένο θερινό ωράριο, επειδή δεν έχουν προσλάβει ακόμη το απαραίτητο προσωπικό φύλαξης και καθαριότητας. 

Και όταν αναφερόμαστε στα 5 μεγάλα Μουσεία, εννοούμε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και τα Βυζαντινά Μουσεία Αθήνας και Θεσσαλονίκης, που μετατράπηκαν σε ΝΠΔΔ με διορισμένα διοικητικά συμβούλια.

Κα Υπουργέ, είμαι σίγουρη πως σας προβληματίζει αυτή η εξέλιξη, γιατί δεν μπορώ να φανταστώ πως η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί ανταποκρίνεται στις επιδιώξεις που είχατε με την μετατροπή τους σε ΝΠΔΔ. 

Είναι δυνατόν στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας να λειτουργεί στις διακοπές του Πάσχα με το 1/3 των αιθουσών του; 

Είναι δυνατόν οι επισκέπτες να βρίσκουν την πόρτα του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου κλειστή στις 4 μμ;

Είναι δυνατόν το Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας να μην έχει καθαριότητα από τον περασμένο Οκτώβριο;

Είναι δυνατόν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης να παραμένουν κλειστές οι αίθουσες του πρώτου ορόφου με τα ευρήματα από τη Μακεδονία;

Η τουριστική περίοδος για τη χώρα μας έχει ήδη ξεκινήσει και τα εμβληματικά μας Μουσεία βρίσκονται σε «χειμερία νάρκη».

Ποιος ευθύνεται γι’ αυτή την κατάσταση, αν όχι οι διορισμένες από εσάς διοικήσεις των εν λόγω Μουσείων;

Είναι προφανές πως οι επισκέπτες έχουν συνδυάσει το ταξίδι τους στην Ελλάδα με το πέρασμά τους από εμβληματικά Μνημεία και μουσεία της χώρας μας.

Δεν είναι δυνατόν να τα βρίσκουν κλειστά ή να ταλαιπωρούνται σε πολύωρες ουρές. 

Ο πολιτισμός οφείλει να αναβαθμίζει την εικόνα της χώρας και όχι να την υπονομεύει.

Και η εικόνα αυτή υπονομεύεται όχι μόνο εξαιτίας της όποιας ταλαιπωρίας των επισκεπτών, αλλά και από κακόγουστες φιέστες που παραπέμπουν αισθητικά σε άλλες εποχές.

Αναφερόμαστε φυσικά στην απίστευτη παρέλαση των καρναβαλιστών χλαμυδοφόρων που είδαμε στην Ακρόπολη!

Τι ακριβώς συνέβη δε μάθαμε.

Κάποιες αόριστες πληροφορίες πως δήθεν ένας ολόκληρος θίασος μασκαρεμένων διέφυγε της προσοχής των αρχαιοφυλάκων.

Είναι δυνατόν;

Προφανώς και όχι.

Γιατί αν κάτι τέτοιο επαληθευόταν για τον καλυτέρα φυλασσόμενο αρχαιολογικό χώρο της Ελλάδας, θα υπήρχε σοβαρό πρόβλημα. 

Εκκρεμούν λοιπόν οι απαντήσεις.

Γιατί επετράπη στους κούρους, τις κόρες και τα αλευρωμένα αγάλματα να πόζαρoυν στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης για τους Ινδούς επιχειρηματίες;

Πώς μπήκαν αφού δεν είχαν άδεια από το Υπουργείο Πολιτισμού;

Πώς βρέθηκε να τους υποδέχεται η μπάντα του Λιμενικού Σώματος;

Θα πρέπει να συνηθίσουμε τέτοια θεάματα στην Ακρόπολη τώρα που θα επιτρέπονται οι πριβέ ξεναγήσεις;

Ποιο είναι τελικά το Ελληνοινδικό επιμελητήριο που έχει τέτοιες προσβάσεις ώστε να πραγματοποιεί αμφιβόλου αισθητικής θεάματα στο κορυφαίο Μνημείο της χώρας;

Πάμε τώρα στο συζητούμενο νομοσχέδιο που αφορά τη δωρεά Λάτση προς το «Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο» και συγκεκριμένα τη χρηματοδότηση, εκ μέρους των δωρητών, της εκπόνησης μελετών για την αναβάθμιση και επέκταση του κτιρίου που στεγάζει το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι το μεγαλύτερο μουσείο της Ελλάδας και ένα από τα εμβληματικότερα του κόσμου, αφού περιλαμβάνει την πλουσιότερη συλλογή από πρωτότυπα έργα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. 

Στα 11.000 εκθέματά του περιλαμβάνονται έργα τέχνης που προέρχονται από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Ιταλία και άλλες περιοχές και παρουσιάζουν πτυχές του αρχαίου ελληνικού κόσμου, των πολιτιστικών του επιτευγμάτων, καθώς και των επαφών του με όλο τον αρχαίο κόσμο.

Στεγάζεται σε ένα επιβλητικό νεοκλασικό κτήριο στο κέντρο της Αθήνας και αποτελεί σημαντικό τοπόσημο της περιοχής.  

Η  Επέκταση, λοιπόν, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου αποτελεί έργο τεράστιας Εθνικής σημασίας.

Αφορά ένα σύνθετο έργο ανάπλασης σε μια κομβική περιοχή της πρωτεύουσας.

Και νομίζω πως όλοι κατανοούμε την αναγκαιότητα του καθώς σήμερα αφενός οι χώροι του Μουσείου δεν επαρκούν για την πληθώρα των σημαντικών εκθεμάτων, αφετέρου το μουσείο διαθέτει περιορισμένους ή παρωχημένους χώρους για να ανταποκριθεί και να καλύψει τις σύγχρονες μουσειακές απαιτήσεις. 

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, συζητάμε σήμερα για τη Σύμβαση της Δωρεάς ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού και του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ως δωρεοδόχων και των Σπύρου Ι. Λάτση και Ντόροθυ συζ. Σ. Λάτση ως δωρητών, η οποία υπεργράφη στις 17 Απριλίου του 2024 και ανέρχεται στο ποσό έως 40.000.000 ευρώ.

Σύμφωνα με το αντικείμενο της συζητούμενης Σύμβασης δωρεάς, οι μελέτες θα πληρούν τις προδιαγραφές, που έχει θέσει το Υπουργείο Πολιτισμού για την εκπόνηση του αρχιτεκτονικού προσχεδίου, τις απαιτήσεις της νομοθεσίας για το περιεχόμενο των μελετών του Δημοσίου, τους κανόνες της επιστήμης και της τέχνης και τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές. 

Οι μελέτες θα εγκρίνονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες και  τα Κεντρικά Συμβούλια του Υπουργείου Πολιτισμού, θα παρακολουθούνται από επιτροπή στελεχών του ΥΠΠΟ και θα περιλαμβάνουν την εκπόνηση μελέτης εφαρμογής και τευχών δημοπράτησης, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς και την έκδοση οικοδομικής άδειας. 

Η ολοκλήρωση της εκπόνησης των μελετών προβλέπεται έως το τέλος του πρώτου εξαμήνου του έτους 2027.

Όπως προκύπτει από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, η εν λόγω δωρεά καλύπτει το συνολικό κόστος των μελετών και των υπηρεσιών υποστήριξης του έργου.  

Θέλω όμως εδώ να βάλω δύο θέματα.

Το πρώτο αφορά το κόστος της μελέτης που φαίνεται υπερβολικό.

Ξέρουμε ότι το κόστος της μελέτης είναι περίπου 15% έως 20% του συνολικού  έργου.

Με 40 εκ μελέτες πόσο θα κοστίσει τελικά η κατασκευή του έργου;

Σύμφωνα με τη μελέτη βιωσιμότητας-σκοπιμότητας υπολογίζεται στα 300 εκ. ευρώ. 

Το Μουσείο της Ακρόπολης στοίχισε 120 εκατομμύρια ευρώ.

Υπάρχει κάποιος προγραμματισμός σχετικά με το από πού θα βρεθούν αυτά τα χρήματα; γιατί μέχρι το 2027 θα πρέπει να δημοπρατηθεί το έργο.

Και εδώ θα κάνω μια παρένθεση για να μιλήσω για άλλο ένα Μουσείο για το οποίο πολλά εμείς οι Λάκωνες ακούμε, αλλά δεν βλέπουμε.

Μιλώ φυσικά για το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης. 

Σήμερα, μετά την έγκριση των οριστικών μελετών, οι οποίες εκπονήθηκαν στο πλαίσιο Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτιστικής Ανάπτυξης με την Περιφέρεια Πελοποννήσου, και είχαν προϋπολογισμό 2.750.000 ευρώ, το έργο της δημιουργίας του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείο Σπάρτης -σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Πολιτισμού πριν λίγους μήνες υποτίθεται πως βρίσκεται στην τελική ευθεία. 

Όμως, όπως μαθαίνουμε το έργο έχει προϋπολογισμό, με βάση τις μελέτες, 31.769.000 ευρώ και αυτή τη στιγμή το έργο δεν φαίνεται να έχει χρηματοδότηση από ΠΟΥΘΕΝΑ!

Δεν έχει ενταχτεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Ούτε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Πελοποννήσου. 

Το εμβληματικό έργο που ο ίδιος ο Πρωθυπουργός διαφημίζει σε κάθε προεκλογική ομιλία του στη Σπάρτη, τόσο το 2019 όσο και το 2023 βρίσκεται σήμερα στον αέρα. 

Από πού θα χρηματοδοτηθεί;

Και βέβαια όλο αυτό μας λέει κάτι συνολικά για την μουσειακή πολιτική του Υπουργείου. 

Τα Μουσεία της χώρας δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται σαν προεκλογικές πομφόλυγες.

Γιατί υποψιάζομαι πως το Μουσείο της Σπάρτης θα αποτελεί εκ νέου προεκλογική δέσμευση το 2027!

Κλείνοντας,

Είπατε στην Επιτροπή πως «μέσω της επέκτασης του Μουσείου προσφέρεται μια μοναδική δυνατότητα αστικής ανάπλασης και αναγέννησης της συγκεκριμένης περιοχής της Αθήνας και του άξονα της Πατησίων που συνδέει την Ομόνοια με το Πεδίον του Άρεως και τη Φωκίωνος Νέγρη».

Συμφωνούμε απολύτως.

Όμως, σ’ αυτή την περιοχή παραμένει ακόμη κλειστό και χωρίς καμία δικαιολογία το ανακαινισμένο Ακροπόλ.

Και φοβάμαι πως αν παραμείνει κλειστό σε συνδυασμό με τις εργασίες που θα ξεκινήσουν στο Αρχαιολογικό Μουσείο η αναγέννηση της περιοχής θα αναβληθεί για πολλά ακόμη χρόνια! 

Τη συζητούμενη Σύμβαση Δωρεάς ασφαλώς και την ψηφίζουμε από τη στιγμή που προκύπτει ότι θα εξοικονομηθεί από τη χρηματοδότηση δαπάνη  για το Δημόσιο. 

Σας ευχαριστώ.