Όταν οι παλαιοί φωτογράφοι επισκέπτονταν την Σπάρτη, είχαν δυο αγαπημένα σημεία που τους έδιναν πανοραμική άποψη της πόλης  με τον Ταΰγετο:

Τον Λόφο του (μετέπειτα) «ΞΕΝΙΑ» και τον άλλο Λόφο «του Γηροκομείου», πίσω ακριβώς από το σημερινό Κλειστό Γυμναστήριο Σπάρτης. 

Στα 1930 πέρασε από τη Σπάρτη, για να «πάρει» φωτογραφίες, και η διεθνούς αναγνώρισης, πολυβραβευμένη Ελληνίδα φωτογράφος, Έλλη Σουγιουτζόγλου-Σεραϊδάρη (1899-1998) γνωστή ως Nelly's από την αγγλική υπογραφή της.

Η Nelly's για να έχει πανοραμική θέα της Σπάρτης επέλεξε τον Λόφο «του Γηροκομείου», ανέβηκε εκεί, μελέτησε τα  κάδρα και «τράβηξε» μια σειρά  φωτογραφιών  με την ιδιαίτερη οπτική της, η οποία έδινε στις φωτογραφίες την ταυτότητα «Nelly's».

Στη φωτογραφία που δημοσιεύουμε, η Nelly's, προτίμησε, χάριν της καλλιτεχνικότητας που την διέκρινε ως φωτογράφο, να βάλει σε πρώτο πλάνο τους εντυπωσιακούς «αθανάτους» που κυριαρχούσαν, τότε, πάνω στον γραφικό αυτόν Λόφο της Σπάρτης, παρ’ όλο που έτσι «έχανε» ένα μέρος από το πανόραμα της Σπάρτης. 

Η ασπρόμαυρη αυτή φωτογραφία της Σπάρτης του 1930 έχει καταπληκτική ευκρίνεια και υπέροχη φωτοσκίαση και   έχει  αποτυπώσει ένα μέρος της πόλης από το κέντρο  προς το νότο.

Η Ευαγγελίστρια, σημείο αναφοράς σ’ όλες, σχεδόν, τις πανοραμικές φωτογραφίες της Σπάρτης, έμεινε εκτός κάδρου σ’ αυτήν την φωτογραφία της Nelly's, χάριν των αθανάτων. Διακρίνεται, όμως, ο παλαιός, μικρός ναός του Α. Νίκωνος ανάμεσα από τις «λόγχες» του αθάνατου αριστερά, και μπροστά, ακριβώς, από τον Α. Νίκωνα το Γυμναστήριο του Σπαρτιατικού Γ.Σ. (σήμερα πάρκο του ΟΤΕ), με την δωρική, αψιδωτή είσοδο στη μεριά της Λυκούργου και το χαρακτηριστικό σιδερένιο ικρίωμα στην άκρη του στίβου του (διατηρείται έως και σήμερα στο πάρκο), στο οποίο γινόταν το ξεχασμένο, πλέον, άθλημα: « αναρρίχησις επί κάλω»).

Διακρίνεται, ακόμα, το Δημαρχείο και το ιστορικό Ξενοδοχείο «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ» επί της Παλαιολόγου.

Αναγνωρίσιμα, τέλος, είναι και δυο εντυπωσιακά διώροφα, πετρόχτιστα σπίτια, τα οποία έχουν διασωθεί έως ΚΑΙ σήμερα, η «οικία Λάδη», στη γωνία των σημερινών οδών Ευαγγελιστρίας και Αγησιλάου και η «οικία Παπαδολιά» στην οδό Αγησιλάου αρ. 68.

Στο βάθος, φυσικά, ο «βασιλιάς» της λακωνικής κοιλάδας και το αιώνιο σύμβολο της Σπάρτης, το «αρσενικό βουνό» του Στρατή Μυριβήλη, ο Ταΰγετος, με τις μεγαλειώδεις κορυφές του στολισμένες από τα χιόνια που ήδη (αρχές Άνοιξης, φαίνεται) έχουν αρχίσει να λιώνουν.

Οι σημερινοί νέοι, οι οποίοι δεν πολύ-καταλαβαίνουν τις διηγήσεις και τις περιγραφές των παλαιότερων Σπαρτιατών για μια «παλιά, όμορφη και ανθρώπινη πόλη», ας κοιτάξουν την φωτογραφία αυτή του 1930,  με τα πολλά τα δέντρα και τις πρασινάδες, με τους ελεύθερους χώρους, με τον Ταΰγετο να φαίνεται από κάθε γωνιά της πόλης, με τα όμορφα, σεμνά, μονώροφα και διώροφα σπίτια με τα κεραμίδια, που άφηναν τον άνθρωπο να αισθάνεται ελεύθερος και να «αναπνέει» και ας νιώσουν τη ζωή και την ανάσα των ανθρώπων μιας άλλης εποχής.

*Η φωτογραφία δημοσιεύθηκε στο facebook “Liza's Photographic Archive of Greece”- Φωτογραφικά άλμπουμ της Ελλάδας και ανήκει στη συλλογή Αθανασίου Γιαννούκου. 

Σπάρτη 17-10-2024

Βαγγέλης Μητράκος