Βία ανηλίκων: Ο καθρέφτης μιας κοινωνίας που πονά

Τα αίτια, οι ευθύνες και ο ρόλος της τοπικής κοινωνίας

 Λάμπρος Λαμπρόπουλος

Η έξαρση της βίας μεταξύ ανηλίκων αποτελεί ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα της εποχής μας. Τα περιστατικά πληθαίνουν, οι ηλικίες μειώνονται και η κοινωνία καλείται να αναζητήσει τις βαθύτερες αιτίες πίσω από τη σιωπηλή αυτή κρίση.

 Οικογενειακό περιβάλλον – Το πρώτο σχολείο της ζωής

Η οικογένεια είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζεται η συμπεριφορά κάθε παιδιού.

Όταν επικρατούν ένταση, φωνές ή αδιαφορία, το παιδί μαθαίνει να αντιδρά με τα ίδια μέσα.

Η απουσία επικοινωνίας και συναισθηματικής σταθερότητας γεννά θυμό, ανασφάλεια και ανάγκη για επιβολή.

 Κοινωνικές πιέσεις και αίσθημα αδικίας

Η φτώχεια, η ανεργία και η κοινωνική ανισότητα διαμορφώνουν ένα περιβάλλον απογοήτευσης.

Πολλοί νέοι αισθάνονται αποκλεισμένοι, χωρίς προοπτική ή χώρο να ακουστούν.

Έτσι, η βία μετατρέπεται συχνά σε μηχανισμό άμυνας και τρόπο αυτοεπιβεβαίωσης.

 Η επιρροή των social media

Τα κοινωνικά δίκτυα ενισχύουν συχνά λανθασμένα πρότυπα.

Η προβολή της βίας ως “δύναμης” ή “διασκέδασης” οδηγεί πολλά παιδιά στην αναπαραγωγή επικίνδυνων συμπεριφορών.

Η ανάγκη για “likes” ή διαδικτυακή αναγνώριση μετατρέπει τη βία σε θέαμα.

 Η σημασία της παιδείας και της συναισθηματικής εκπαίδευσης

Το σχολείο δεν πρέπει να είναι μόνο χώρος μάθησης, αλλά και χώρος συναισθηματικής καλλιέργειας.

Η εκπαίδευση σε αξίες όπως ο σεβασμός, η ενσυναίσθηση και η ειρηνική επίλυση διαφορών είναι το αντίδοτο στη βία.

Η συναισθηματική παιδεία οφείλει να γίνει σταθερό κομμάτι του σχολικού προγράμματος.

Η ανάγκη για αποδοχή

Η εφηβεία είναι μια περίοδος γεμάτη ανασφάλειες και αντιθέσεις.

Η ανάγκη του εφήβου να ανήκει κάπου μπορεί να τον οδηγήσει σε μίμηση βίαιων συμπεριφορών.

Η βία, όμως, δεν είναι ένδειξη ισχύος — είναι κραυγή για προσοχή.

 Η φωνή του ειδικού 

Η παιδοψυχολόγος  τονίζει:

«Κανένα παιδί δεν γεννιέται βίαιο. Η βία είναι συμπεριφορά που μαθαίνεται, συχνά ως αντίδραση σε πόνο ή αδιαφορία.

Η λύση δεν είναι η τιμωρία, αλλά η πρόληψη. Να ακούμε τα παιδιά μας, να τα καθοδηγούμε και να τα μαθαίνουμε να διαχειρίζονται τον θυμό τους.»

 Ο ρόλος της τοπικής κοινωνίας και των Δήμων

Η πρόληψη της βίας δεν είναι μόνο υπόθεση της οικογένειας και του σχολείου.

Οι Δήμοι και οι τοπικές κοινότητες μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά:

Με προγράμματα ψυχολογικής υποστήριξης για μαθητές και γονείς.

Με δράσεις ευαισθητοποίησης στα σχολεία και στους αθλητικούς συλλόγους.

Με τη δημιουργία χώρων δημιουργικής απασχόλησης που κρατούν τα παιδιά κοντά στον αθλητισμό, την τέχνη και τη συνεργασία.

Όπως υπογραμμίζουν παιδαγωγοί, «όσο περισσότερο ένα παιδί νιώθει ότι ανήκει σε μια υγιή κοινότητα, τόσο λιγότερες πιθανότητες έχει να αναζητήσει αποδοχή μέσα από τη βία».

Η βία των ανηλίκων είναι το πιο ηχηρό σήμα κινδύνου μιας κοινωνίας που χρειάζεται να ξαναβρεί την ισορροπία της.

Η απάντηση δεν είναι στην τιμωρία, αλλά στην αγωγή, την πρόληψη και τη συνεργασία όλων.

Γιατί κάθε παιδί που μαθαίνει να αγαπά, να σέβεται και να επικοινωνεί, είναι ένα βήμα πιο κοντά σε μια κοινωνία χωρίς φόβο.